इजरायलको 'हुला लेक' र बर्थडे सर्प्राइज

इजरायलको 'हुला लेक' र बर्थडे सर्प्राइज --यात्रा संस्मरण
Deeps Shah
कामको एकरसतालाई बदल्ने यो मेरो एक चतुर्याइँ हो। केही दिन सम्मको घरमै बसाइ भएपछी म झक्झक्याउँछु मेरी अन्नदाता 'चिपोरा' लाई! जसको घरेलु नाम 'चिता' । "चिता! डन्ट यु थिङ्क उइ नट गोइङ एनिहोएर फर लङ् टाइम? आई गेस उइ ह्याभ टु बि फ्रेस लिटिल बिट!" कहिले तुरुन्तै गन्तब्यको चाँजो मिलाउन लाग्छिन भने कहिले टार्छिन उसै। तर बेलाबेलामा आएआँप गए झटारो गर्न भने म छोड्दिन।
एक बिहानको मेरो चतुर्याइँले रङ्ग देखायो। हामी लाग्यौँ एक सुन्दर घमाइलो बिहानीलाई जिस्क्याउँदै एकदिनको घुमघाममा। मेरो जन्मदिनको उपहार स्वरुप भनेर चिपोराले मिलाइन् इजरायलको एक असाध्य सुन्दर स्थान' हुला लेक' को घुमघाम। अक्टोबरको सुन्दर बिहानिलाई सजाएको थियो कलिलो घामले। इजरायली आकाश सफा निलो थियो ठ्याक्कै मेरो नेपाली आकाश जस्तो। छरितो स्कर्ट र टि शर्ट शरीरमा उनेर चिपोरालाई थन्क्याएँ कारमा। मेरो ब्याग पहिलेबाटै तयार थियो सानो डायरि, पेन, पानीको बोतल, सनग्लास, मेरो पुन्टे क्यामेरा, एकपोको टिस्यु पेपर यिनै खिच्रिङ्ग मिच्रिङ्ग आदी ले। घरको मूलढोका ताला मार्दै थिएँ उता चिपोरको भतिजा ले कार स्टार्ट गरिहाल्यो। संधै झैँ पछील्लो सिटमा बसेँ। बिहानको कलिलो घाममा चकिलो बातावरणलाई नियालेर मलाई कहिल्यै पुग्दैन। छहराको पानीमा भर्खर नुहाएर डिलमा गोडा खसालेर बसेकी षोडषी झैँ लाग्ने प्रकृतिको बिहानी सौन्दर्य हेरेर अघाउने कुन मान्छे होला र संसारमा!! कारको हुइँक्याइसङ्गै बाहिरको स्निग्धता नियाल्न भनेर सन्ग्लासलाई पनि टाउकोमा टस्काएँ। कारले गती लीन थाल्यो। संधै झैँ चिपोराका काका भतिज गफिन थाले। बिहानी समय, स्कुल, अफिस, कामकाजी मान्छेको चाप रहने हुँदा सडक खचाखच थियो। निकैबेर पछी याद गरेँ हाम्रो कार मुल सडक बाट अन्तै मोडीइसकेछ। निकै बेर देखी याद गर्दै थिएँ। यो हाँगे सडक अगिको सडक भन्दा शान्त छ, ट्राफिक बत्ती एउटा पनि छैन र ठाउठाउमा सडक माथि लम्बेतन फलामे ह्याङ्गरमा के के झुन्डिएका छन् क्यामेरा जस्ता लाग्ने। निकैबेर त्यो देखेपछी मैले चिपोरालाई सोधेँ ,यो सडक यती शान्त कसरी ?? किन ट्राफिक बत्ती पनि छैन र यो ठाउठाउमा माथि झुण्ड्याइएको के हो?? चिपोराको उत्तर थियो," दिस इज पेएबल रोड,एण्ड दोज ह्याङिङ थिङ्स आर क्यामेरा।" उनका अनुसार त्यसबेला हामी बत्तिँदैगरेको सडक पैसा तिर्नुपर्ने सडक रे। जहाँ कुनै ट्राफिक क्रसिङ्ग र बत्ती छैन। छोटो र सिधा हुनेहुँदा हतारो हुनेहरु यही सडक प्रयोग गर्दारहेछन्। प्राइभेट सडक भनेपनी हुने त्यो सडकको ठाउँठाउमा मुल सडक छोडेर बाहिरिने हाँगे सडक थिए। त्यो सडक प्रयोगकर्ताले किलोमिटरको हिसाबले बिल तिर्नुपर्दो रहेछ। ति ठौठाउमा माथि झुण्ड्याइएका क्यामेराले गाडीको नबरप्लेटको फोटो सहित गूडेको किलोमिटरको गणना र हिसाबकिताब् रेकर्ड गर्दो रहेछ। र पछी बिल पठाउँदोरहेछ। कुरो सुनेर मलाई अचम्म लाग्यो। सडकमा गूडेको पनि पैसा तिर्नपर्ने?? सबैतिर त नपर्ने ,के छ यो सडकमा त्यस्तो खास्?? यि सबै सोधाईको जवाफ पाएपछी भने चित्त बुझ्यो मेरो। कुरो कस्तो रहेछ भने जनताको आवश्यकता र सुबिधा अनी पुँजी को लगानिको उचित तालमेललाई हेर्दै ठुलाठुला ज्वाइन्ट कम्पनीहरुले यस्तो बाटो निर्माण गर्दारहेछन् सरकारसङको निस्चित शर्त र मापदण्डमा । जुन बिना ट्राफिक झन्झट सजिलै र छिट्टै गन्तब्यमा पुग्न सकिने हुनाले हतारमा रहेकाहरु यही सडकबाट गूड्दा रहेछन र पैसा तिर्दारहेछन्। आजको यान्त्रिक समयका मान्छे न हुन् कस्लाई हतारो हुँदैन र? त्यसो र यस्ता सडक प्रयोगकर्ताको खाँचो हुने कुरै भएन। यसरी सडक निर्माण गरेपछी निर्माणकर्ता कम्पनिले उद्घाटनको २५ बर्ष सम्म प्रयोगकर्ताहरुबाट पैसा उठाउँदोरहेछ। र २५ बर्ष पछी उक्त सडक स्वत:: सरकारी सम्पत्ति हुनेरहेछ। क्या गज्जब! मलाई यस्तो तरिका मन पर्योि।
यसो गरिँदा १:पुँजिवालाहरुको पुंजिको उचित लगानी र सन्चालन,२: जनताले निस्चित रकम तिरेर बढी सुबिधा प्राप्त गर्न सक्ने, ३:देशको निर्माण कार्यमा टेवा पुग्दै दिर्घकालिन उपलब्धी पनि हुने।
खैर हामीमा यो पद्दती, लगानिको सुरक्षित बातावरण , दिर्घकालिन सोच र सरकारी संयन्त्रको चुस्त परिचालन् खासै भइनसकेको मुलुकमा यो त्यती प्रभाबकारी नहोला पनि। मेरो सोचको भुल्को भुल्किंदैगर्दा कारले हामीलाई हुला लेकको छेउमा पुर्याइसकेछ। कार पार्किङ गरेर टिकट किनिसकेपछी एउटा कभर्ड वागन (हेर्दा गल्फ कार जस्तो देखिने साधन) मा बसेर लाग्यौँ हुला लेकको सुन्दरता नियाल्न। टिकट काउन्टरबाट एउटा टि.भी रिमोट कन्ट्रोल जस्तो उपकरण पनि थमाइएको थियो हामीलाई.
हुला लेक उत्तरी इजरायलमा अवस्थित एक अती महत्वपूर्ण स्थान हो। जुन स्थान बिसौँ शताब्दीको सुरुवात तिर सम्म एक उपेक्षित ठाउँ थियो बिकराल मलेरियाको कारण। त्यसपछी सरकारी तवरबाट हुला लेक लाई पूर्णत: सुकाएर बिबिध औषधी किटनासक रसायनहरुको प्रयोगपछी मलेरिया मुक्त घोषित गरी सर्बसाधारणको लागि खुल्ल गरिएको अती मनोरम प्राकृतिक चित्ताकर्षक स्थल बनेको रहेछ। मलेरिया मुक्त घोषणापछी खेर्मोन को हिउँपहाडबाट पानी ल्याएर पुन: भरेपछी अहिले माइक्रो सिस्टम अनुसार लेक भित्र पानी जीबजनाबर, चराचुरुङ्गि , फ्लोरा-फाउना जस्ता स्थान बिशेषमा पाइने जीब-बनस्पतीका निमित्त पनि एक स्वर्ग बनेको रहेछ । समग्रमा हुला भ्याली भनेर चिनिने त्यो ठाउँ बिशेषगरी जाडो मौसमको सुरुवात सङ्गै जाडो छल्नका लागि युरोपबाट बथानका बथान चराहरु यहाँ आइपुग्दा रहेछन् र केही महिना यहीँ रहँदा रहेछन्। त्यसरी भेला भएका हजारौँ लाखौं चराहरुको बथानले कृषिबालिमा नोक्सान नपुर्याउन भनेर इजरायली सरकारले हजारौँ टन दाना गेडागूडी त्यहीँ भ्याली भित्रै उपलब्ध गराउनेरहेछ र त्यही मौकाको सदुपयोग गर्दै धेरै भन्दा धेरै प्रजाती चराहरुको एकमुस्ठ बसाइको अदभूत प्रदर्शनमा देशी बिदेशी पर्यटक पनि भित्र्याउँदोरहेछ। आफु त संसारकै सुन्दर प्राकृतिक हरियालिदेश बाट आएको न परेँ , प्रकृतिक सुन्दरता भनेपछी खान पनि भुल्ने मान्छे। खुशीले फुरुङ्ग हुँदै कभर्ड वागनमा सवारी चलिरह्यो। अगी काउण्टरमा दिइएको रिमोट कन्ट्रोल जस्तो उपकरणको पनि निकै पो काम रहेछ। भ्यालिमा घुम्ने एउटा ब्यबस्थित नक्सा र निर्दिष्ट दिशा रहेछ। र ठाउँठाउँमा नम्बर लेखेर बोर्ड राखेको रहेछ। घुम्दै जाँदा जती नम्बर लेखेको बोर्ड नजिक पुगिन्छ त्यो उपकरणमा त्यतिनै नम्बर थिच्दा आफु उभिएको स्थान ओरिपरि के के जीब पाईन्छन् , कस्ता बनस्पती पाईन्छन् र केके का लागि उपयोगी हुन्छन् जस्ता अनेक जानकारी रेडियोले झैँ फरर भन्दोरहेछ।
अचम्मका पानी हांस, बिभिन्न प्रजातिका चराचुरुङ्गि, पानी भित्र रहने एकखालको मुसा प्रजातिको जीब, परपर सम्म टाउको उठाएर टिल्टिल हावामा हल्लिरहेका सुनौला फूलपातहरुको अदभूत सुन्दरता नियालेर लग्भग आधा दिन घर्केपछि हाम्रो फिर्ती यात्रा सुरुभयो गलिलिको बाटो हुँदै। यतिबेला सम्म घुमघामको मज्जा सङ्गै भोकले साम्राज्य फिँजाइसकेको थियो। बाटोमा पर्ने एक ऐतिहासिक रेस्टुरेन्ट जसको नाम रहेछ 'चिकेन इन बास्केट' मा दिउसोको खाना खाएर यात्रा सुचारु गर्ने सल्लाह बमोजिम हाम्रो कार मोडियो त्यतै। जुन रेस्टुरेन्ट लग्भग इजरायलको स्वतन्त्रताकै ताका दक्षिण अमेरिकाबाट बसाइँ आएको एक धनाढ्य याहूदीले सुरुगरेको इजरायलको एक प्रसिद्द रेस्टुरेन्ट र घोडा फार्म रहेछ र उहिल्यै जवानीका दिनमा कहिले सुटुक्क जोडी त कहिले पारिवारिक रमाइलोमा चिपोरा धेरैपटक पुगेको र रमाएको रेस्टुरेन्ट पनि रहेछ। टेबल घेरेर बसेपछी मेनु लिएर वेटर आइपुगुन्जेल यती भनिभ्याइन उनले। निकै सफा, आकर्षक र ब्यबस्थित अनी खचाखच त्यो रेस्टुरेन्टको नाम त्यहा पाइने एक खाध्यपदार्थ सङ्ग जोडीएको रहेछ। साना साना भुरा कुखुराको सबेटा खस्रो पिठोमा मलेर डीप फ्राइगरेपछी सानो चिटिक्कको बांसको टोकरीमा राखेर ल्याइँदोरहेछ र त्यसको नाम रहेछ 'चिकेन इन बास्केट' । त्यही नाम नै रेस्टुरेन्टको नाम पनि रहेछ। सुन्दा रमाइलो लाग्यो र हामी तिनैजानाले खानाको मेन आइटम सङ्गै एक एक चिकेन इन बास्केट पनि अर्डर गर्यौँ। भोकले थाल खानु कि भात भएको बेलामा खाना आइपुग्यो अगाडि। खाना हेरेपछी त हामी तिनछक! चिकेन इन बास्केट त चिकेन इन डोको जस्तो पो रहेछ! एकै भागले तीन जाना त्रिप्त हुने जस्तो रहेछ तर हामी तीन को अलगलग बास्केटले राम्रै हंसायो । अझै मैले चिपोरालाई भनेँ पनी तिम्रो जवानीको पानीपंधेरो रेस्टुरेन्टको परिकारको मात्रा तिमीलाई थाहा थिएन त? पहिलाई भनु पर्थ्यो नि! उनको जवाफ थियो," लङ टाइम आ'म् नट हियर , सो आइ फर्गोट।"
साह्रै रमाइलो बातावरणमा खाना खाइओरी म फ्रेस रुममा पसेको त फर्किँदा टेबुल घेरेर दुई तीन वेटर वेट्रेस एक सानो थालिमा झिर्झिरे मैनबत्ती सहित सानो केक बोकेर "ह्याप्पी बर्थ डे! ह्यापी बर्थ डे!" भन्दै मलाई पर्खिरहेका रहेछन्। म एकछिन नभएको मौकामा चिपोराले मेरोलागी त्यो सर्प्राइजको बन्दोबस्त गरीभ्याइछिन्। एक्छिन स्तब्ध बनेँ र सबैलाई धन्यवाद भनें बिशेष चिपोरालाई। आफ्नाहरुबाट टाढा दूरदेशमा रहँदा पराइले देखाएको यो आत्मियताले साच्चै नै आँखा सजल भए र परम्परा नभएपनी मेरो खुशीको ख्यालगरी जन्मदिनको खुशीयालिमा परको मिठाइ पसलदेखी सुटुक्क केक किनेर मुस्कुराउँदै घर आउने मेरो राजाको अनुहार झल्झली त्यही झिर्झिर गरिरहेको मैनबत्तिको शिखामा कल्पिँदै एकछिन निक्कै भाबुक बनेछु। केक काट्ने र खाने कार्यक्रमको समाप्ती सङ्गै हाम्रो कार हुइँकियो घर तिर। बाटाभरी अगिको पैसा तिर्नुपर्ने रोड, हुला लेकको अलौकिक सौन्दर्यता, चिकेन इन बास्केटको चिकेन इन डोको साइज र सर्प्राइज बर्थ्डे विशको दृष्या मनभरी झिकिलमिलिक गरिरहे। मनमनै अंकित गरेँ,"मेरा महत्वपूर्ण घुमडुलको डायरिमा आजको दिन पनि उध्रित हुनेछ।"

गीत -फूलको रङ्ग चोरीचोरी

गीत -फूलको रङ्ग चोरीचोरी

फूलको रङ्ग चोरीचोरी तिमीलाई म सजाउँदिन
निष्ठुरी नै भन तर झुटा कसम भजाउँदिन

नटिपिने जून तारा किन चाहियो तिमीलाई
नछुटिने मिठो माया सुम्पिदिन्छु संधैलाई
सरिताको धून खोसी तिमीलाई म सुनाउदिन
निष्ठुरी नै भन तर झुटा कसम भजाउँदिन

फूलको रङ्ग चोरीचोरी तिमीलाई म सजाउँदिन.....

नभेटिने क्षितिजको रहर किन तिमीलाई
यो छातीको बिशालता तिम्रै त हो संधैलाई
नपुगिने गन्तब्यको कहानी म रुचाउँदिन
निष्ठुरी नै भन तर झुटा कसम भजाउँदिन

फूलको रङ्ग चोरीचोरी तिमीलाई म सजाउँदिन ...

“त्यो आवाज मन्द छ तर सत्य छ”


“त्यो आवाज मन्द छ तर सत्य छ”


च्यातेर झन्डा लगौँटी लगाउनेहरु हो!!
झण्डाले लाज ढाक्तैन कसैगरी
टांगमुनी अल्झिनुको बिवशतामा
ऊ त आँफैँ लाजले सिङ्गो युग रुन्छ रुवाउँछ
नबिर्स! झन्डा हातमै उचालिनुपर्छ
अनी पो गर्बले फहराउँछ
ऊ हाँस्छ र सबैलाई सुहाउँछ।

हृदयमा कोढ बोकेर हिँड्नेहरु हो!!
सुकिलो सुटले महामारी रोक्तैन कसैगरी
उसोर ज्ञानीहरु भन्छन्
महानगरको लुतोग्रस्त कुकुर कम्ती हानिकारक,
स्वस्थ हृदय बोकी गल्लिको कुनामा
छालाको लुतो क्वार्क्वार कन्याउँछ
नियतबस् अर्कोलाई सार्दैन
ल्याप्ल्याप चाटेर आँफैँ निको बनाउँछ।

जब सन्तुष्टीको तरंगले कम्पित
खुशीका झंकारले प्रफुल्लित
झुपडीका
सम्पन्न झ्याङप्वालले
स्वर्णभवनका बिपन्नतालाई जिस्क्याउँछ
लाज आँफैँ उम्रिनुपर्ने हो अत्तरी पहिरनको चमकमा
तर यस्तो नहुँदोरहेछ ,,
आँखापनी त बन्दीछन कालो शिशाभित्र!
हो त्यही अन्धकारमा
आँखा डुबेकोछ
हृदय कुहिएकोछ
झन्डा ध्यार्ध्यार्ती च्यातिएकोछ।

संस्कारको गरीबीमा
चिन्तनको दरिद्रतामा
स्वाँठहरुको जग्जगी छ
बदमाशहरुको चिच्याहट छ
त्यहिँनिर
भग्न आँगनको डिलमुनी
केही आँखामा चमक छ
सङ्गै गुन्जनपनी छ
स्वरमा सुरिलोपन छ
हो मन्द छ तर सत्य छ।

त्यो आवाज भन्दैछ
कि झण्डा हातमै उचालिनुपर्छ
अनी पो गर्बले फर्फराउँछ
ऊ हाँस्छ र सबैलाई सुहाउँछ ।
त्यो आवाजमा सुरिलोपन छ
हो मन्द छ तर सत्य छ।

गजल

गजल by Deeps Shah
(घायलको तरही मुसायरामा आधारित)

पल्पल तड्पाएर रुवाएको पाप लाग्ला
जून हेरी वाचा कसम खुवाएको पाप लाग्ला

तिमीसँगै यो ओठको हाँसो पनि उतै गयो
लाली बनी केही क्षणलाई सुहाएको पाप लाग्ला

हाँगापात लछारेर जानुरैछ मोडिएर
कोपिलामै फूलको डाली नुवाएको पाप लाग्ला

तिमी गयौ जिन्दगीको जून मेरो डुबी गयो
अँधेरीमा आँशुधारा चुहाएको पाप लाग्ला

"मैले देखे भोगेको भिन्नता।

२६,जेठ २०६८ बिहीवार कान्तिपुर प्रवास, (कतार)मा छापिएको मेरो एउटा लेख (सम्पादनपूर्ब) यहाँहरुको निमित्त हाजिर छ।




"मैले देखे भोगेको भिन्नता।"

एका बिहानै दैलो उघारेर एसो बाहिर हेरेको, एउटा ठिटो घुर्रछर्रन बाइकमा आयो। बाइक साइडमा राखेर पन्जा लगाएको हातले सडक पेटिबाट केही टपाटप टिपेर बाइकको पछाडि बाकसमा हाल्यो अनी जसरी बत्तिदै आयो उसरिनै हुइँकेर गयो। घरकै छेउमा यो कृत्य केहीपटक देखेर पनि भेउ पाउन सकिन कि ठिटो बिहानै के टिप्न आउंछ!! एकदिन अलिक छिप्पिँदै गरेको बिहान पोस्ट अफिसतिर लम्किँदै थिएँ शायद उही ठिटो हुनुपर्छ छेउमै आएर बाइक अड्याउँदै "एक्स्क्युज मि!!" भन्यो। कुकुरहरु घुम्डुल गर्दागर्दै भ्याइदिने प्राकृतिक कृत्य (आची) जो सडकको पेटिमा सुकेर लडिरहेको थियो, ठिटो ले एकै झम्टामा टिपी भ्यायो मेरो चप्पलछेउ बाटै र अरु आची खोज्दै अन्तै हुइँकियो। बल्ल मलाई मेसो भयो ठिटोले हर बिहान घरको छेउमा के टिप्छ भन्ने। फोहरका थुप्रोमा निस्सासिँदै हिँड्ने मुलुकको प्राणी न परेँ म! हो फोहोरका थुप्रामा अनगिन्ती भबिस्य पुरिएर बेपत्ता हुने देशको नागरिक म । एसो भन्नुमा मलाई कत्ती हिच्किचाहट छैन, सत्य यही हो। परदेशमा कुकुरको आची टिप्ने काम गरिएको र त्यो पनि मै हुँ भन्ने उमेर र अवस्थाको ठिटोले!! अचम्मको घनले हान्यो मेरो टाउकोमा टन! टन! टन!! त्यसपछी याद भयो, सम्पन्न मुलुकका सभ्य प्राणी यिनिहरु ,यिनले लग्भग घरै पिच्छे कुकुर पाल्छन् आवश्यकता भन्दा शौख बेसी होला भन्छु म। तर प्राय: सडकका पेटी गल्ली सुकिला हुन्छन् ,,रहस्य बल्ल पत्तो लाग्यो। सम्पन्न र बिपन्न मुलुकमा हुने अनगिन्ती भिन्नता मनमा केलाउँदै अली पर पुगेको थिएँ। एउटी गोरिले घ्याच्च कार रोकी र च्याँठ्ठीई," स्लिखा!! मा आत ओसा?? आत लो मित्बएसेत काखा लाजोब काकी सेला केलेभ बा मिद्राखा!!"(एक्स्क्युज मी! तिमीले के गरेको?? तिम्लाई लाज लाग्दैन कुकुरको आची बाटोमा छोड्न?!) छेउमा एउटा लुरे कुकुर डोर्याइरहेकीले जवाफ फर्काइ," रएगा! आनी मेखाका ओद ,,बेताख आनी इज्रोक ओतो बा पाख्!"(पखन !अरु गर्छ कि भनेर पर्खेको, अवस्य म फोहरको डिब्बामा फ्याँक्छु नि!') अनी बुझेँ त्यो मोरो लुरे कुकुरले हिँड्दाहिँड्दै बाटइमा बिस्ट्याएछ र लुरेकी मालिक्नी नदेखेझैँ अगाडि लम्किछन् ,,त्यो कृत्य कार हांक्दैगरेकी ठिटिले देखिछ र झपारिछे। हुनसक्छ कसैले नदेखेको भए त लुरेकी मालिक्नी फुत्किन्थी नै तर अफसोस कसैले देख्यो र टिपेर अलिक परको फोहर बाकसमा फालिन।
म सरासर हुलाक पुगेर आफ्नो पोस्ट बक्स खोलेँ अनी भएजतिको कागजपत्री बोकेर फर्किएँ । तर मेरो मनमा कुकुरको आची बटुल्ने ठिटो, बाटोमा बिस्ट्याउने लुरे कुकुर, उसकी मालिक्नी र कारकी ठिटी पालैपालो झुत्ती खेलिरहे।
-जेल पोतेर कपाल चुच्याएको ठिटो जो कुकुरको आची टिप्ने काम गर्छ तर उसको अनुहारमा कुनै ग्लानी, शरम छैन। बिन्दास आफ्नो काम गरेकोछ ,,बाइकमा उडेको छ। कमाइ गरेको छ। के म नेपालमै यसरी कुकुरको आची बटुल्ने काम आत्मसम्मान पूर्वक गर्न सकुँला!! अहँ मुस्किल छ। हाम्रोमा काम काम नै हो भनेर कर्मप्रती सम्मान गर्ने सभ्यताको बिकास भएकै छैन। हामी धनमा अवस्य गरीब छौँ। सोचमा झन धेरै कंगाल छौँ।
-कारमा सुइँकेर आउने त्यो गोरी ठिटी जसले लुरेकी मालिक्निलाई झपारी ,के हाम्रोमा त्यसरी सही कुरोमा सही समयमा कुरा उठाउने हिम्मत कसैमा छ?? म आँफैंमा छ?? अहँ छैन। मलाई मात्र किन टाउको दुख्नु!! फेरी उसै अर्काको झापार खानु छ र! तैँ टिप्न त ,त्यती सफाइको चासो भए! भनेर कन्पारो तताइभने बित्थामा। किनकी हामी आफुकेन्द्रित छौँ । सबैको भलाई सोच्ने न त फुर्सद छ न संस्कार नै। फेरी भन्नै परेपनी अन्तै पुगेर अरु सँगइ उसका बद्ख्वाइँ गर्ने हो,, सामुन्नेमा बोल्ने हिम्मतको बिकास हामीमा भएकै कहाँ छ र!
-नम्र भएर आफ्नो गल्ति स्विकार्दै सफा गर्ने ति महिलाको झैं सभ्यता हामी देखाउँला!! म देखाउन सकुँला!! अहँ किन देखाउने!! त्यो बाटो त्यो गोरिको बाउको हो? त्यसलाई के मत्लब, चाहे त्यो पनि आफ्नो कुकुर ल्याएर हगाओस् ,,,नत्र आँफै सफा गह्रोस् न साह्रै टाउको दुखेको भए! --किनकी हामीमा सरसफाइ सामाजिक श्वासथ सम्बन्धी नियम अवस्य बनेका होलान् तर व्यबहारमा प्रयोग हुने परिपाटी कहिल्यै बनेन। अझै भनुँ श्वासथ जस्तो सबेदनशिल सवालमा सुधार आउन नागरिक स्वयँ सचेत र जिम्मेवारबोधी हुनुपर्छ ,,जहाँ एकले अर्कोलाई सचेत गराउँदै जाँदा नागरिकको सचेतताका अगाडि सरकारले तर्जुमा गर्ने हरेकखाले साना ठुला नितिनियम संधै सफलतम झुक्छन्।

ए बाबा! हामी त्यती अज्ञानी छौँ त! बाटघाटा, तालतलैया ,सार्बजनिक स्थलमा बिस्ट्याउँदा सबैको स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर गर्छ भन्ने पनि जान्दैनौ त! अवस्य जान्दछौँ तर एउटाले बिष्ट्याएको थुप्रोको छेउमा नाक थुनेर अर्कोले बिसर्जन गर्दै अली पर पुगेर सचेतनाको ढ्वाँग फुक्न उद्ध्यत छौँ हामी। कुकुरको बिष्टा टिपेर फाल्ने त निक्कै परको कुरा हो।
प्रसंग सानो हो तर बिकाशित र अभाबग्रस्त मुलुकमा हुने स-साना भेद मध्य यो एक भेद के तितो सत्य होइन र!!???

'सुजिताको आत्महत्याले दिएको सन्देश'

'सुजिताको आत्महत्याले दिएको सन्देश'

‘ऐक्यबद्दता’ जेठ अंकमा चन्दा थापा द्वारा लिखित सत्य घटनामा आधारित लेख 'सुजिताको आत्महत्यामा खुमबहादुरको विलौना' पढेर म नराम्रोसँग आन्दोलित हुनपुगेँ। ब्रित्तचित्रझैँ घटनाक्रम ससर्ती आँखामा आउँदा सुजिताको मृतआत्मा प्रतिको श्रदान्जली भन्दाधेरै उनले छोडेर गएका लालाबाला र बिवश पती खुमबहादुर प्रती मेरो गहिरो सहानुभूती रहिरह्यो लेख पढुन्जेल र यो लेख लेख्दासम्म पनि। बाध्यताले पिल्सिएर घरसल्ल्लाह अनुसार बिदेशिएकी सुजिताले झेल्नुपरेको अनेक कष्ट,बिदेश पठाउने दलालहरुको मनोमानी, त्यसले सुजितालाई दिएको मानसिक यातना, यता घरमा उनको बैदेशिक यात्रासङ्गै झाँगिएको मिठा सपना, सुजिताको दैनिकी र यथार्थ्सँग बेखबर पती खुमबहादुरको मानसिक पीडा र केही हद सम्मको पत्निप्रतिको शंकाउपशंका र अन्तमा सुजितामा रहेको आत्मबिश्वासको कमी, पतिप्रतीको कमजोर भरोसाका कारण उनले अङालेको कठोर निर्णय 'आत्महत्या' बारे पढ्दा कस्को मन आन्दोलित नहोला!त्यसमाथी बैदेशिक रोजगारको सवाल रहेको हुँदा म आँफैँपनी प्रत्यक्ष यही धरातलमा उभिएकोछु र यसले पनि मलाई निकै सोच्न लगायो सुजिताको आत्महत्याबारे।
सवाल हो पती पत्नी बिचको विश्वाश र भरोसा। भनिन्छ विश्वाशको अर्को कुनै किनारा हुँदैन। जिन्दगीको रथ सङ्सङ्गै हाँक्ने निधो गरेर अगाडि बढीसकेपछी एकलेअर्कोलाई विश्वाश गर्नु र भरोसामा बाँधिनुको बिकल्प हुँदैन। सारा समस्याको एकमात्र समाधान हो एकार्कामा विश्वाशको डोरी मजबुत बनाउँदै जानु र त्यसखालको बातावरण बनाउँदैजानु। अझै भनुँ मन जित्नु। अबिश्वास र शँका भन्ने त सम्बन्धमा जहिले जहाँ जुनसुकै अवस्थामापनी रहिरहन्छ। यहाँँनिर मलाई भन्न मन लागेको कुरो के हो भने शंका गर्नु साह्रै नराम्रो काम गर्नु होइन नै। सुजितालाई उनका पतीले "तिम्रो चाला ठीक छैन जस्तो छ" भनेर भन्नु, सुजितालाई कसैले 'तिम्रा पतीले अर्कै बिहे गरेकाछन् रे!' भनेर भन्नु अवस्य राम्रो कुरो थिएन जसले सुजितालाई चोट पुग्यो तर हामीले के भुल्नुहुँदैन भने जीवनसाथी नै एक मात्र त्यो आफ्नो जीवनको अधिकारी हो जसलाई हामीले सम्पूर्ण हक दिएका हुन्छौँ। सत्य त यो हो कि आफ्नो ले नै आफ्नाको ख्याल गर्छ, चासो गर्छ र जानकारी चाहन्छ। परायालाई के वास्ता! शंकागर्नु अवस्य राम्रो काम होइन तर शंकाभित्र आफ्नोपन, आत्मियता र सम्बन्धको प्रगाढतापनी छिपेको हुन्छ त्यसलाई हामीले चिन्न सक्नुपर्छ। माया गर्ने ले नै हरेक कुराको चासो राख्छ र केही भयो कि!! केही होला कि!! या गुमाउनुपर्ने हो कि !! भनेर हमेसा सजगपनी गराइराख्छ। शायद सम्बन्धको सबैभन्दा महत्वपूर्ण कडी पनि यही हो कि जहाँ पुनर्ताजगी भैराख्छ ।
जिन्दगीको हरेक मोडमा हात र साथ् दिने मान्छेले गरेको आशंकालाई भुसको आगो सम्झेर होइन आफ्नोपनको हक सम्झेर निराकरण गर्न सक्नुपर्छ। शंका उब्जिने झ्याङ्ग्प्वाल टाल्ने यत्न गर्नुपर्छ भलै शंकाको निराकरण हुन सक्दैन कसैगरी। यो कुरा पती पत्नी दुबैमा लागु हुन्छ/हुनुपर्छ। 'तिम्रा पतीले अर्कै बिहे गरेकाछन् रे!' भनेर कसैले भनिदिँदा सुजितालाई हुनसम्म पिर पर्योर, आकाश खस्यो र उनले जीवन त्यागिन्। यो सबै मान्छेमा उतिकै असर गर्ने कुरा हो। अझै मानबिय सम्बेदनामा महिला केही अगाडि नै हुन्छन् भने उनिहरुलाई बेसी असर गर्नु स्वाभाबिक पनि हो। यहाँँनिर पनि विश्वाश नै चुक्यो। सबैभन्दा पहिले त आफ्ना पती पत्नीलाई आफुले चिन्न सक्नुपर्छ ,त्यती भएरैपनी भरोसा नतोडिने भन्ने त हुँदैन। तर त्यसको निर्क्यौल गर्ने अन्य तरिकापनी त होलान्। आफन्त,परिवार्का अन्य सदस्य, साथीभाइ कोहिकसैलाई राम्ररी सुझबुझ गर्नलगाएर सत्यतथ्य बुझ्ने ठाउँ प्रसस्त थियो। यदी अन्तमा त्यो कुरो सत्य नै थियो भने पनि अन्तिम उपाय घर फर्केर आफ्नै आँखाले देख्न सकिन्थ्यो। तर आफ्नाहरु बिचको विश्वाशलाई त्यती कमजोर ठानेर सुजिताले यती कठोर निर्णय लिन पुगिन् कि आज खुमबहादुर एक्लो र बिवश बन्न पुगे तर भोली उनले अर्की जीवनसाथी खोज्लान् र बिगतका घाउमा खाटा बसाल्दै नयाँ सपना सजाउलान् या नसजाउलान् पनि तर ति अबोध लालाबालाले अब कहिल्यै आमा पाउनेछैनन् न त उचित स्याहार, रेखादेख र उनिहरुको भबिस्यप्रतिको चिन्ता चासो कसैबाट पाउनेछन्। तिनिहरुको बारा के दोष थियो!!
यहाँनिर समस्या अर्को पनि के हो भने हाम्रो पुर्बिय समाज र सोच जहाँ पतीले पत्नीसङ्ग अलिकतीपनी निहुरिनै हुँदैन। पत्नीहरु चाँहीँ कोही यस्ताछन् जो आफु थिचिएको किचिएको र हेपिएको पत्तै पौँदैनन् र आफ्ना हकअधिकार बारे गुमनाम रहेरै जीवन बिताइदिन्छन् र कोही यस्ताछन् जो आफुलाई समयसङै चल्ने नाम दिन रुचाउँछन र आँफैलाई सर्वेसर्वा ठान्छन्। पतिलाई आफ्नो समानताको धक्कुमा मान्छे गन्न चाहँदैनन्। वास्तबमै सम्बन्धको सुमुधुरता भनेको सहभाबमा बढ्ने हो। पुरुषत्वको बहानामा या समानतको ढर्राामा जहाँ एक्सङ्ग अर्को झुक्न सक्दैन या चाहँदैन त्यहाँ सम्बन्ध कहिल्यै टिकाउ त के केही मिठो समेत हुनसक्दैन। एउटाले अलिकती झुकिदिँदा अर्कोले आत्मियतामा या उसको समर्पणदेखी नतमस्तक भएर अझैबेसी हातेमालो गर्छ। यसरीनै नाता मिठो हुँैजाने हो तर लोग्नेश्वासनी बिचमा टक्कर लिने अवस्था आयो भने त्यो भन्दा अभिषाप अरु केही हुँदैन।
पतीपत्नी बिच कहिल्यै तँतँ मम नहोस् कहिल्यै रातोपिरो अनुहार नहोस् त्यस्तो नमुना सम्बन्ध कहिल्यै कहीं हुनै सक्दैन। यदी कसैले मेरो परिवारमा यस्तो सम्बन्ध छ भन्छ भने त्यो सरासर ढोँग हो कि उसले अरुलाई मुर्ख बनाइरहेछ । यदी उसको भनाइ सत्य नै हो भने पनि बुझ्नुपर्छ कि उसको सम्बन्ध हिउँ जतिकै चिसो छ। जहाँ एकले अर्कोको ख्याल नै नगरि चुपचाप एक नाममात्रको औपचारिक सम्बन्ध स्विकार्दै निरस बाँचिरहेछन। जहाँ आफ्नोपन छ त्यहँ खोजी, चासो, डर, शंका, प्रश्न आदिआदी हुन्छ नै। र त्यसैको उपज खट्पट पनि भैरहन्छ नै। यसो हुनु सम्बन्धको पुनर्ताजगी भैरहनु हो र यसो हुनुमै सम्बन्धको मिठास र आयु लम्बिरहन्छ । कल्पना गरौँ त कहिल्यै झगडा झर्कोफर्को घुर्की नहुने सम्बन्ध कती चिसो होला जमेको ताल जस्तो। अलिकती रिस, घुर्की, झर्को, हक जताइ अनी केहीछिनमा माया, फकाइ,समर्पण हुनु आहा!! मानौँ लहर लहर उर्लिरहेको सागर जस्तो झंकारयुक्त कती मिठो आफ्नोपन! त्यसैले सानोसानो प्रसंगलाई ठुलो बनाएर सम्बन्धको धाँजा फटाउने काम नगरनुनै उत्तम हो।
खासगरी आज बलेसी नाघेर कामकाजमा लागेका पत्नीहरुले बुझ्नुपर्ने अर्को कुरो के पनि हो भने हिजो लोग्नेले कमाइगर्दा पत्निलाई "तँ बसीबसी खाने न होस् , कमाउने त म पो हुँ । त्यसैले म नै ठुलो" भन्नु कती गलत थियो आज आफुले पतीलाई त्यसइ भन्नु कती जायज?? समान त्याग र समर्पण अनी सहभाबमा नै जिन्दगी बिताउने हो भने एकार्कोले जस्ले जती कमाएपनी या व्यबहार हेरेपनी आखिर हो त आफ्नै घर-जिन्दगी चलाऊनलाई आफ्नै जिम्मेवारी पुरागरेको न हो । यसमा मैले यतिगरेँ उतिगरेँ भन्नुपर्ने आवस्यक किन?? यस्तैयस्तै गलत बुझाई , शँकाउपशंका अनी कमजोर आत्मबिश्वास नै कारक थियो सुजिताले ज्यान फाल्नुमा। जसको सजायँ अहिले पती खुमबहादुर र टुहुरा लालाबालाले भोगिरहेछन्। यो सन्देश र आशय अनी आग्रह अब कसैगरी पनि स्वर्गिय सुजिता सम्म पुग्नेछैन न त ति टुहुरा बच्चा अनी बिवश खुमबहादुरको खुशी र सपनानै फिर्ता आउँछ तर कम्तिमा पनि सुजिताको मृत्युनबाट हामी सबैले जिन्दगीको,सम्बन्धको र विश्वाशमा हुनुपर्ने मजबुतीको पाठ सिकौँ। फेरी कुनै सानो भ्रमको शिकार हुँदा कोही अर्को सुजिताले आत्महत्या नगरौँ ताकी अन्य खुमबहादुर पछुतोमा जल्दै एक्ला नबनुन् फेरी अनी अरु निर्दोष लालाबाला टुहुरिन नपरोस्। समर्पण र त्याग नै सम्बन्धको सबैभन्दा बलियो मजबुती हो भन्ने नभुलौँ
अन्तमा स्वर्गिय सुजिताको आत्माको चिर शान्तीको कामना गर्दै सन्तप्त परिवारमा समबेदना !!!!

"मिसिसिपी टूर"

"मिसिसिपी टूर"

मिसिसिपीको किनारैभरी बिस्कुन पसारिएको हिउँ तन्नामा डुल्दैथिएँ। मेरो आँखा हिउँले कक्रिएर सबै पात झरेको एउटा अग्लो रुखमा पर्योि जहाँँ टुप्पोनिरको चोके जस्तोमा एक जोडी ठुला चरा काठका टुक्राटुक्री मिलाउदैथिए। नियालेर हेरेँ एक्जोडी चिल (इगल) रहेछन्। ह्या हाम्रातिर कुखुराको चल्ला चोर्ने चिल त रहेछ नि! खासै चराजातिमा मलाई चिल प्रती उस्तो रुची कहिल्यै थिएन र त्यसबेला पनि रहेन तर खोइ के ले तान्यो मलाई फेरी उतै मुन्टो फर्काएर हेर्न थालेँ। ति चिलका जोडी गुँड बनाउदैरहेछन्। पालैपालो सुइँय उडेर परपर पुग्दै काठका टुक्राटुक्री नङ्रामा च्यापेर ल्याउँदै तिनले निकै तन्मयाताकासाथ एक झिक्रे गुँड बनाए। गुँडको लग्भग निर्माणकार्यको अन्तमा भाले चिल निकैपर पुगेर त्यो हिउँफाँटको कुनै कुनाबाट एक झ्याम्टो घस्याङ्गघुसुङ्ग (सुकेका झारपात) ल्यायो र पोथिले चुच्चो र नङ्राको सहायताले गोलोगहिरो आरामदायी गुँड मिलाएर ठीक्क पारी। हेर्दाहेर्दै पोथीले टुक्लुक्क दुई वटा प्यारा अण्डा पारी। म कतिबेला ति चिलकाजोडीलाई मन पराउन थालेछु । एकै निमेषपनी आँखा नझिम्क्याइ हेरिरहन थालेँ। मिसिसिपिको त्यो किनार जहाँ सबै ऋतुमा हिउँले साम्राज्य फिँजाउछ झन त्यसबखत त मौसम कहालीलाग्दो थियो। हिउँसग्गै तुषारे बतास यसरी बहन्थ्यो कि लाग्थ्यो कतिबेला त्यो रुखै लछारेर लैजाला , ति चिल जोडीको गुँड झन रुखको टुप्पोमा थियो ,त्यो माइनस २० डिग्रीको चिसोले नकठ्याङ्रिएको मेरो मुटु हिउँ तुषारे बतासले राक्षसी बेग हान्दा ति चिलजोडीका गुँड हावामा हल्लिएको देखेर घरीघरी बरफ-पत्थर हुनखोज्थ्यो। ओहो थाहै नपाई कतिबेला मलाई ति चिलजोडीको चासो र ख्याल हुनथालेछ । हिउँका डल्लै सहित बेगवान हावाको सिरेटोले क्रुरता प्रदर्शन गर्दा म कक्रिँदै मुटु थिचेर प्रार्थना गर्थेँ कि त्यो गुँडलाई केही नहोस् भगवान!!

अण्डा पारेपछी चिलजोडी कहिल्यै सङ्गै एक बाँकटे सम्म हान्न निस्केनन्। भोक प्यास नलागुन्जेल दुबैसङ्गै चुच्चो जोडेर टाँसिएर अण्डा छोपिराख्थे । माइनस २० डिग्रीको चिसोबाट ति प्यारा अण्डाजोगाएर तातो जो राख्नु थियो। बोक प्यास लाग्दा पालैपालो एक जना उडेर कतै टाढा पुग्थ्यो र पेटमा चारो हालेर फर्कन्थ्यो तब सम्म अर्कोले पखेटा फिँजाएर अण्डा न्यानो राख्दै पहरा दिइरहन्थ्यो। कुनैकुनै बेला त बाहिर जानेले आफु अघाएर अलिकती चारो अर्कोलाई पनि मुखमा च्यापेर ल्याउनेरहेछ र बचेँरालाई झैँ खुवाउँदो रहेछ। सृस्टि्को नियम-खटनको यो स्रिन्खला हेर्दै म उसबेला आँफैलाई नियालिरहेको थिएँ। यि अमुक प्राणी जीब त यसरी सन्तानका लागि दत्तचित्त रहन्छन र जिम्मेवारी उठाउंछन भने हामी सृस्टिुकै सर्बश्रेष्ठ प्राणी मान्छेले आफ्नो उत्तरदायित्व ननिभाउनु कती न्यायोचित ! जिम्मेवारी पुरागरेको खण्डमा दम्भ गर्नु पनि कती लज्जास्पद!
एबँ रितले कती हप्ता महिना बिते त्यो चिसो मिसिसिपीको किनारमा । मैले आँखा हटाएको छैन र चिलजोडीको ख्याल गर्नपनी छोडेको छैन। अझै भनुँ ति अण्डाबाट निस्किने एक जोडी प्यारा बचेँरा चिलको आगमनको ब्यग्र प्रतिक्षा ति जोडी चिललाई जतिनै मलाई पनि थियो। अझै बेसी थियो कि!! हिउँतुषारे बतासको उग्रताले निरन्तर आफ्नो दैनिकी मच्चाइरहेकै थियो। एक चिसो मध्यान्हमा हिउँको बर्षा छिचोल्दै पोथी चिल चारो खोज्न निस्की। भाले चिल प्यारा अण्डा न्यानो पार्दै पखेटा फिँजाएर पोथी चिलको प्रतिक्षामा थियो। पर्खाइको घडी निकै लम्बियो पोथी फर्किन । भाले चिल अधिर हुँदै अण्डा छोपिरह्यो पोथिको बाटो हेरिरह्यो घण्टा बिते, दिन ढल्यो , रात छिप्पियोपोथी फर्किन । क्रुर बतासको झोँका सङ्गै बत्तिएर एउटा सुकेको रुखमा ठोक्किएर बजारिँदा चारो खोजेर फर्किनेक्रममा पोथिले प्राण त्यागिसकेकी थिई। यि सब दु:खान्त घटनासँग अनजान भाले भोको पेटमा अण्डा छोप्दै पोथिको बाटो हेरिरह्यो हेरिरह्यो ,,,तर कतिन्जेल!! अण्डा छोपौं भोकले आक्रान्त पारिसक्यो। भोक मेट्न निस्कुँ अण्डा चिसिएर खेरा जान्छन र बचेँरा आउनेछैनन। धैर्यको बाँध अचानक भत्कियो , उदास उजाड मन बोकेर अन्तत: भालेले गुँड छोड्यो ,अण्डा छोड्यो र बियोगमा बेस्मारी पखेटा फड्फडायो । शायद अन्तिम पटक अर्को हाँगोबाट फर्केर उजाड गुँडमा बेवारीस लडिरहेका अभागी अन्डा हेर्यो र भुर्रण उड्यो अनजान गन्तब्यतिर एक रित्तो भग्न जिन्दगी लिएर। त्यसबेला मलाई आफ्नै मुटु चर्किएर धाँजाधाँजा फाटेको महसुस भयो। अनायासै आँखा रसाएर आशुका ढिक्का गाला हुँदै चिउंडोबाट ओइरिसकेछन्। हिउँतुषारोमा एक्लो भालेचिल ओझेल परेपछी फर्केर गुँडतिर एक नजर हेरेँ ,,अण्डा त्यसरिनै लडिरहेको थियो तर हिउंको फुस्फुसले छोपिनै लागेछ ,,बतास चलिरहेको थियो ,,हाँगो हल्लिरहेको थियो ,,गुँड अझै लड्खडाउँदै थियो अग्लो रुखको चोकेमा।

(आँखाबाट निन्द्राले बसाइँ सर्दा रातको सन्नाटा सङ्गै मेरो नेशनल जोगराफी च्यानलमा "मिसिसिपी टूर" को एक अनुभब अनुभूती। )

निलो शिरिष !!

जैतुनको हाँगो टेकेर
बिरहबोल्ने ढुकुरजोडी कुर्लन थाले
भूमध्यसागरको बैँशालु हावा
तन मन छोएर बहन थाले
फेरी बाटैभरी निला शिरिष झुल्न थाले,
हरेकपटकको ओहोरोदोहोरमा
टक्क उभिन्छु र अनुहार थापेर नियालिरहन्छु,

झर्दैगरेको एक्झुप्पाले मिठो थप्पड गालामा हान्दा
आँखाबाट बिछोडका पीडा यसरी ओइरिदिन्छन् ..
बितेका हरएक कहालीलाग्दो एकाँकीपल
सोहोरेर आँखामा ल्याइदिन्छ यो निलो शिरिषले
म उँभो हेरिरहन्छु एक डालो निलो झुप्पा,

ओहो! कती पटक यि पोथ्रा यसरीनै निलाम्य भए
शिरिष फुले झरे फुले झरे ,,,
हरेक पटकको यो निलो शिरिषले
मलाई 'तिमी' सम्झाउँछ
तिमीसङ्गको बिछोड सम्झाउँछ
हामी बिचको दुरी सम्झाउँछ
यो चौथो वसन्त पर भागेछ
मेरो हृदयको शिरिष 'तिमी'
यो आँखाको सामुन्ने नफुलेको नझुलेको !!


यो ताजा निलो शिरिष च्वाक्क म्वाइ खाएर
उँभै हिमालतिर फर्केर एक झोंका श्वास फ्याँकेकोछु
कतै तिमी सम्म पुगोस यो शुवास
यो शिरिष देखी त्यो शिरिषसम्म ,,,
मनदेखीयो त्यो मनसम्म
यो मनदेखी त्यो मनसम्म ।।।

बसन्त बनी आयौ तिमी ... गीत

बसन्त बनी आयौ तिमी जिन्दगीमा
बहार बनी छायौ तिमी जिन्दगीमा

डुबेकोथेँ आँशुभित्र हाँस्न सिकायौ
हारेकोथेँ जीवनदेखी बाँच्न सिकायौ
खुशीयाली भै आयौ तिमी जिन्दगीमा
बहार बनी छायौ तिमी जिन्दगीमा
बसन्त बनी....

अन्धकारको गोरेटोमा दीप जलायौ
जीवन दिने अमृत बनी तिमी सल्बलायौ
मुस्कान बनी आयौ तिमी जिन्दगीमा
बहार बनी छायौ तिमी जिन्दगीमा
बसन्त बनी आयौ तिमी ...


रचनाकाल: 25/7/2057
दीप्स शाह
deepssanu@gmail.com

**'घामको चुम्बन'मा आँफैँलाई हराएपछी**

'घामको चुम्बन' नाम सुनेदेखिनै उक्त चुम्बनको यात्रागत मज्जा लुट्ने चाहले सताएको थियो। प्रबासको बसाइमा हुने ठुलो बिडम्बना मध्य शायद यो पनि एक हो कि चाहेको समयमा आफ्नै माटोमा आफ्नै पहिचानमा फलेफुलेका साहित्यिक कृतिसँग साक्षात्कार गर्न नै नपाईने। निकै समयको अमिलो पर्खाइ पस्चात अन्तत: एक गोधूली साँझमा 'घामको चुम्बन' ले मेरो लालयित पाठकमन चुम्यो एक जना सह्रिदयी मित्रको नेपाल छुट्टी सकेर इजरायल फर्किने सम्योगमा। स्वाभावत: पहिले पुस्तकको दुबइपट्टी कभरमा आँखा दौडाएँ, 'घामको चुम्बन' का कृतिकार श्रदेय दाई युवराज नयाघरे ज्यु को हँसिलो तस्बिरले निकै बर्ष पहिले एक साँझ साहित्यकार तथा तत्कालिन मेरो कलेजको साहित्यगुरु पुष्कर लोहनी ज्युको निवासमा भएको कबी गोष्ठीमा भएको काब्यिक भेटको याद दिलायो।

त्यसपछी समय मिलाएर सुटुक्क सुटुक्क बेलाबेलामा 'घामको चुम्बन' सँग यात्रागत लाप्पा खेल्ने क्रममा कहिले अध्ययन टेबुलमा बसेर त कहिले बिस्तारामा डङ्रङ्गै पल्टिएर, कहिले बैँशालु जैतुनको बोटमुनी अडेस लागेर त कहिले भूमध्यसागरको किनारमा बेखबर पल्टिएर मेरो नेपालआमाको छाती छाती चहारेँ। यसै चहार्ने क्रममा भर्खरै सकिएको याहूदिहरुको प्रमुख धार्मिक चाड 'पेशाख' को अवशरमा उत्तरी इजराएलको रमणिय स्थल तिबेरियातालको को किनारमा लियोनार्दो क्लब होटेलको भब्य शानदार शयनकक्षमा पल्टिएर 'घामको चुम्बन' मार्फत सिङ्गो नेपालको अनुहार नियाल्न भ्याएँ। त्यो क्षण कृतिकार नयाघरे दाईलाई हजार बार धन्यवाद भनेँ यस्तो कृति तैयार गरेर हाम्रो हातमा राखिदिनुभएकोमा जस्को अध्यन पस्चात म जस्तो जन्मेको जिल्ला बाहेक मुस्किलले आफ्नो देश चहार्ने र चिन्ने अवशरपाएका बिचरा नेपालीले सिङ्गो नेपाल फन्फनि घुमेर झल्झली आँखामा सजाउन सकोस्।

'नागार्जुनमा लुकामारी' खेल्दा होस् 'महाकालीमा छुटेको मन' सम्झिँदा,'गौरीशंकरको गोरेटामा' लम्किँदा होस् 'कालिन्चोके हिउँ' सङ्ग खेल्दा होस् कृतिकार युवराज दाईले यात्राको अनुभब अत्यन्तै प्राकृतिक र सरल ढंगबाट यसरी पस्किनुभएकोछ पढ्दैजाँदा लाग्छ पढ्दै कम् र ब्रित्तचित्र बेसी हेर्दैछु। हरेक साहित्यिक सिर्जना कुनै स्पस्ट धेय राखेर सिर्जिनुपर्छ । 'घामको चुम्बन' आध्योपान्त पढिसक्दा मैले अनुमान लगाएँ कृतिकार नयाघरे दाइको यस् कृति ल्याउनुको धेय सिङो नेपाल चिनाउनु रहेको थियू होला अवस्य।

नेपालआमाको ढुक्ढुकी नजिकबाट छाम्न चाहने हरेक नेपाली मनले एकपटक पढ्नै पर्ने यो महत्वपूर्ण नियात्रासङ्रह 'घामको चुम्बन' ले यात्रासाहित्यको ईतिहासमा एक बिशेष स्थान ओगटिरहनेमा मेरो पाठकमन ढुक्क छ। बधाई तथा धन्यवाद युवराज दाई !! 'घामको चुम्बन' नाम सुनेदेखिनै उक्त चुम्बनको यात्रागत मज्जा लुट्ने चाहले सताएको थियो। प्रबासको बसाइमा हुने ठुलो बिडम्बना मध्य शायद यो पनि एक हो कि चाहेको समयमा आफ्नै माटोमा आफ्नै पहिचानमा फलेफुलेका साहित्यिक कृतिसँग साक्षात्कार गर्न नै नपाईने। निकै समयको अमिलो पर्खाइ पस्चात अन्तत: एक गोधूली साँझमा 'घामको चुम्बन' ले मेरो लालयित पाठकमन चुम्यो एक जना सह्रिदयी मित्रको नेपाल छुट्टी सकेर इजरायल फर्किने सम्योगमा। स्वाभावत: पहिले पुस्तकको दुबइपट्टी कभरमा आँखा दौडाएँ, 'घामको चुम्बन' का कृतिकार श्रदेय दाई युवराज नयाघरे ज्यु को हँसिलो तस्बिरले निकै बर्ष पहिले एक साँझ साहित्यकार तथा तत्कालिन मेरो कलेजको साहित्यगुरु पुष्कर लोहनी ज्युको निवासमा भएको कबी गोष्ठीमा भएको काब्यिक भेटको याद दिलायो। त्यसपछी समय मिलाएर सुटुक्क सुटुक्क बेलाबेलामा 'घामको चुम्बन' सँग यात्रागत लाप्पा खेल्ने क्रममा कहिले अध्ययन टेबुलमा बसेर त कहिले बिस्तारामा डङ्रङ्गै पल्टिएर, कहिले बैँशालु जैतुनको बोटमुनी अडेस लागेर त कहिले भूमध्यसागरको किनारमा बेखबर पल्टिएर मेरो नेपालआमाको छाती छाती चहारेँ। यसै चहार्ने क्रममा भर्खरै सकिएको याहूदिहरुको प्रमुख धार्मिक चाड 'पेशाख' को अवशरमा उत्तरी इजराएलको रमणिय स्थल तिबेरियातालको को किनारमा लियोनार्दो क्लब होटेलको भब्य शानदार शयनकक्षमा पल्टिएर 'घामको चुम्बन' मार्फत सिङ्गो नेपालको अनुहार नियाल्न भ्याएँ। त्यो क्षण कृतिकार नयाघरे दाईलाई हजार बार धन्यवाद भनेँ यस्तो कृति तैयार गरेर हाम्रो हातमा राखिदिनुभएकोमा जस्को अध्यन पस्चात म जस्तो जन्मेको जिल्ला बाहेक मुस्किलले आफ्नो देश चहार्ने र चिन्ने अवशरपाएका बिचरा नेपालीले सिङ्गो नेपाल फन्फनि घुमेर झल्झली आँखामा सजाउन सकोस्। 'नागार्जुनमा लुकामारी' खेल्दा होस् 'महाकालीमा छुटेको मन' सम्झिँदा,'गौरीशंकरको गोरेटामा' लम्किँदा होस् 'कालिन्चोके हिउँ' सङ्ग खेल्दा होस् कृतिकार युवराज दाईले यात्राको अनुभब अत्यन्तै प्राकृतिक र सरल ढंगबाट यसरी पस्किनुभएकोछ पढ्दैजाँदा लाग्छ पढ्दै कम् र ब्रित्तचित्र बेसी हेर्दैछु। हरेक साहित्यिक सिर्जना कुनै स्पस्ट धेय राखेर सिर्जिनुपर्छ । 'घामको चुम्बन' आध्योपान्त पढिसक्दा मैले अनुमान लगाएँ कृतिकार नयाघरे दाइको यस् कृति ल्याउनुको धेय सिङो नेपाल चिनाउनु रहेको थियू होला अवस्य। नेपालआमाको ढुक्ढुकी नजिकबाट छाम्न चाहने हरेक नेपाली मनले एकपटक पढ्नै पर्ने यो महत्वपूर्ण नियात्रासङ्रह 'घामको चुम्बन' ले यात्रासाहित्यको ईतिहासमा एक बिशेष स्थान ओगटिरहनेमा मेरो पाठकमन ढुक्क छ। बधाई तथा धन्यवाद युवराज दाई !!

घाम नडुब्दै भेट्नु है सखी!!

घाम नडुब्दै भेट्नु सखी!
अन्धकारको के भरोसा
जहाँ छाँया समेत मेटिन्छ
त्यहाँ मायाको कती ग्यारेन्टी होला??
घामको बैजनी किरण
तिम्रो मुहारमा पोतिँदाको आभा
दुइआँखा भरि भरि नियालेर
म त्यही आक्रिती मनको क्यानभासमा कोर्न सकुँ
ताकी जिन्दगीका भयानक अन्धकारमा पनि देखिरहुँ
तिमीलाई झल्मल सम्झनाको नियास्रो नेपथ्यमा,
याचनै सम्झ बरु तर बिन्ती!
घाम नडुब्दै भेट्नु सखी!
अन्धकारको के भरोसा??

आजका लालिगुराँसे पलहरुले
भोली विगत बनेर अवस्य चिमोट्नेछ
चाउरिएका खुजुमुज्जे हृदयका भित्ताहरुमा,
उसबेला सम्झनाका भर्र्याङ्गमा
खुट्किला टेक्तै टेक्तै
यिनै सिम्रिके घटनालाई वैशाखी बनाउँला
उसोर वैशाखीले अंधेरोमा पनि हिँड्न सघाउला
तर वैशाखी बनाउने त उज्यालो मै हो नि !
त्यसैले बिन्ती !
घाम नडुब्दै भेट्नु सखी!
दिनकै उज्यालोमा वैशाखी बनाइसक्नुपर्छ
अन्धकारको के भरोसा?!

नजानेको भोली
नदेखेको उज्यालो
नभोगेको आनन्द
भैगो उही अनिश्चित आगतका पोल्टामा राख भो,
जिन्दगीको भर्भराउँदो पलहरु
कोपिलाका याम जस्तै न हुन्
अनी हुन यि ताजा मौसमी झोँका
कि त उडन्ते चराका बथान जस्तै
रुखका लच्किने हाँगा बुढीएपछी छाडेर
हरियाली मौसमका आयाम भेट्न भुर्र्रत उडेर पारी लागेझैँ
सपनाहरुले रहरको झोलुङ्गे तरेपछी
जिन्दगीको तारेभिर खङ्ग्रङ्ग पर्छ नै
त्यो सुष्क अंध्यारो कहरमा
कुन मायाको बिरुवा रोप्नु!
त्यसैले,
घाम नडुब्दै भेट्नु सखी!
मलाई भोलिको पटक्कै भर लाग्दैन
सखी! अन्धकारको के भरोसा?!
घाम नडुब्दै भेट्नु है सखी!!

सिकायत

Tuesday, October 5, 2010 at 10:22pm

आउ सुन सिकायतहरु
मेरो सिकायत
उस्को सिकायत
हाम्रो सिकायत
आउ सुन,आउ!
आउ मशाल बालेर
औलाका टुप्पाहरुमा!!

कसैको झुपडी दहनमा
खेरफाल्ने आगाका लप्काहरुले
आफ्नै अध्यारो खोपामा
दियालो किन सल्काउँदैनौ??
उज्यालो युगमा
अन्धकार मगज बोकेको मान्छे तिमी!!
खोपडिको अध्यारोले आँखाको ज्योति ढाकिरहेछ
तिमी देख्नै सक्दैनौ ,,

मानविय सम्बेदनाभरि
एक जोडी ओठ तन्किंदा
हृदयको घडा छचल्किएर
जिन्दगीको मुस्कान छरिनुपर्ने हो
तर,
तर तिमी जलन हाँस्छौ
तिमी इर्ष्या र क्षोभ हाँस्छौ
तिमी षड्यन्त्र हाँस्छौ
ओठका कलेटीहरुमा
सहानुभूतिको लिउन लेपेर,
अनमोल खुशीहरु तिम्रै छातीमा डढिरहेछ
तिमी हाँस्नै सक्दैनौ,,

सभ्यताको फराक फाँटमा
गर्हा,सुर्का र डिलैभरि
अनी यताउताका कान्लाकुन्लिमा
मानव विश्वासको बेर्ना रोपेपछी
आत्मियताको लालिगुराँस फक्रिनुपर्ने हो
तर तिमी स्वार्थ सिँच्छौ
तिमी द्वेषको झरी बर्षाउँछौ
प्रतिशोधको पानी बोट बोटमा पुर्याउँछौ
भरोसाको हजारीमा भरेर,
दौँतरी भावनाहरु तिम्रै करेसामा कुहिरहेछ
तिमी फक्रिनै सक्दैनौ,,

अनी सम्झ ,,अझ
सिकायतमाथि सिकायत हुनेछ
भैरहनेछ
अझै धेरै सिकायत ।।

समयको बुइँ नउम्किँदै

Tuesday, October 12, 2010 at 11:39pm


बैँशालु तिप्लिङ्ग डाँडाको माथि टुप्पोबाट
जीवन-अध्यायको
सर्बाधिक
मग्मगाउँदो
जग्मगाउँदो
सिङ्गमर्मरे ढुङ्गो टेकेर
'म'
बताससंगै बत्तिँदै
'तिम्रो'
सुरम्य
सुक्सुकाउँदो
जिन्दगीको फाँटमा
झ्वाम्म हाम् फालुँ?!


त्यहाँ कोमल पाउ
दर्फर्याउने तिखा ढुङ्गा छन् कि!
कतै फिर्फिरे निर्दोष आँचल
कोतर्ने घोप्टे काँडा छन् कि!
या भुइँ टेकिनै आँट्दा हावामै अल्झाउने
आकाशबेलिका लहरा जेलिएका छन् कि!!

छैनन् भनेर सुसेली मा खबर पठाउ त!
नत्र यतै चुल्बुले शिरिषको हाँगो टेकेर
खुत्रुक्क झर्छु,
झरुँ??!
एकपोल्टो उमङ्ग
उकुसमुकुसको फेरोमा पोकोपारेर
'म' समयको बुइँ बाट
कौतुहलको बादल टेकिसकेको छु,
यो समयको बुइँ नउम्किँदै,
यो कौतुहलको बादल नफाट्दै
मैले तिमीलाई भेट्नुछ
जीवनको सुरम्यतामा ,,,
भन न!!
हाम् फालुँ?!
भन ल!



को बुइँ नउम्किँदै ल!!

शायद भोलि पनि"

Monday, October 18, 2010 at 1:41pm
मेरो बागको (मैले मानेको)चुल्बुले लहरो
आकाशिँदै
बहकिँदै
पल्लो डिलको थांक्रोमा टेक्न खोज्दा
म टुलुटुलु मूकदर्शक थिएँ,
बिरोध थिएन मेरो
तर सम्मती पनि थिएन
त्यसबेला
पारी लम्केको आँकुरालाई
अंकुसे लाउन नसक्दा
खपिनसक्नु जलेको थिएँ,
जल्नु बल्नु र आँफैँ सकिनु
नियतिको यही कठघरामा
म उँघिरहेछु
उस दिन देखी
आज सम्म ..
शायद भोलि पनि.....!!।

मेरो हृदयको (मैले मानेको)एकल शप्तकोशी
उछालिँदै
इत्रिँदै
खोल्सी तिर सुटुक्क भंगालो फाट्दा
म लाचारि बिवश तटबन्ध थिएँ,
गुनासो थिएन मेरो
तर शुभेच्छा पनि थिएन
त्यसबेला
घुम्ती नाघेर उम्केको बेगलाई
बाँध हाल्न नसक्दा
हजार टुक्रामा बिभक्त थिएँ,
टुक्रिनु चोइटिनु र धुलिनु
नियतिको आरा-रेतिमा
म चिरीइरहेछु
उस दिनदेखि
आज सम्म..
शायद भोलि पनि..... !!।

बलिदानिको पराकाष्ठा
हो यो शायद
त्यागको अन्तिम घेरो
हो यो शायद
भाग्यको अम्लीसो ठिंगुरिएर दोब्रिँदा
मैले सहर्ष जीवनको झिक्रा झिक्रि बटुली
कुचोको मुठो कहिल्यै बाँध्न सकिन
फेरी पनि,
स्वनाम धन्य हुँ शायद,,
म घिस्रिँदै छु उही सुकेको बगरैबगर
म घिस्रिँदै छु ,,घिस्रिरहेकै छु ।।

//मुस्कानी फूलहरु//

जून पोखिएको शितल रात
भुइँझारको सतरञ्जामा पल्टिएर
चन्द्रज्योत्सनाले पखाल्न सकुँ
बेदनाका दागहरु,
तर नमागुँ हात फैलाएर कसैसङ्ग
दयाको पानी र उपकारका साबुनहरु।

चुक पोखिएको निस्पट्ट रात
आत्मबिश्वासको गोरेटोमा
चेतनमनको दियालो बालेर गन्तब्य खोज्न सकुँ
तर नपर्खुँ अनजान भोलिको उज्यालो,
लुटाएर आजको अमुल्य प्रहरहरु।

अवशरहरु कहिले आउन्नन् बाजा बजाउँदै
न त समयले पाइला चाल्छ बिगुल फुक्दै
जिन्दगीको छातीमा यदाकदा उम्रने सुनाखरी चुम्न
म पहिल्याउन सकुँ केवल यिनले दिने संकेतहरु
म धारण गर्नसकुँ ति सक्षम र सार्थक ज्ञानेन्द्रियहरु ।

कल्पनाको फूलबारी भन्दा
यथार्थको काँढघारी मन्जूर छ
रक्ताम्य सही
यात्राको निरन्तरतामा

हजार बार पछारिँदै फेरी उठेर,
धूलो मैलो टक्टक्याएर
अनन्त अनन्त लम्किरहन सकुँ
तर नसुस्ताउँ कतै लालचको चौतारीमा
पर्खिने समयको धर्सो तानेर,
समयका समानान्तर रेखाहरु खोइ कहाँ मिल्छन्!

स्वजीवन स्वानुभूतीमा स्वबिवेकले बाँच्नेहरु,
मानवताको करेसाबारी
हार्दिकताले सिँचेर सहभाबमा हाँस्नेहरु,
समयकै अज्ञात शिलामा युगको अक्षर खोपेर जान्छन्,

बाँच्नुको अधुरो रङञ्चमा
तिनै युगाक्षर चिनेर एक अर्को वर्णमाला थप्न सकुँ
तिम्रो मेरो र उसको हृदयको खस्रो भित्ता
सह-अस्तित्वको लेपले लिप्न सकुँ
अनगिन्ती टुक्रामा बिभक्त मनहरु
एउटै सुत्रमा खिप्न सकुँ
हाय!

प्रसन्न मान्छे मान्छेको ओठबाट बर्षिने
मुस्कानी फूलहरु
अञ्जुलीभरि टिप्न सकुँ!!!

माफ गर एन्ना!

Thursday, November 18, 2010 at 9:33pm
माफ गर एन्ना!
धेरै आफ्नै गन्थन लेखेँ,
सपनाका बिपनाका कुरा लेखेँ
तर तिम्रो रहरको कुरै लेखिन
तिम्रो आग्रह पुरा गरिन
तिमीले चाहेजस्तो
हरियो प्रक्रिती
निलो आकाश
सङ्ग्लो पानी
सेतो हिमाल
निर्दोश फूलहरु
केही लेख्दै लेखिन'
प्रकृतिले त दियो
तर स्याहार बिना हराइसकेको
अ/सुन्दर छटाको के बर्णन लेखुँ?!
म त तिमीलाई पठाउने
एक झुप्पा लालिगुराँस खोजिरहेछु।

एन्ना!
यसपाली त झन मैले केही लेख्नै सकिन
मैले हरियो लेखिन
फूल लेखिन
पात लेखिन
उत्ताउलो झरनाको छङ् छङ् लेखिन
बागमतीकै कल्कल लेखिन
बिष्णुमतीलाई त सम्झिँदै सम्झिन
एसो भन मैले लेख्ने साहस नै गरिन,
अब भो नभन मलाई
प्रकृतिको वर्णन गर्न
नगर अब इकोराइटिङका कुरा
र नगर आग्रह इकोक्रीटिसिजम बारे,
मेरो शहरले हरदिन पर्यावरण निल्दैछ
तिम्रो रहरको हरियो भूखण्डको कथा
सायदै म बाट लेखिएला,
अनुहारमा सिमेन्ट पोतेर मेरो शहर
बन्जर हाँसिरहेछ
अब भन प्रदुषित शहरमा उभिएर
म कुन मनले पर्यावरणका कुरा लेखुँ!
म त तिमीलाई उपहार दिन
एउटा हरियो पिपलको पात खोज्दैछु।


मेरो शहरले दिन रात प्रक्रिती निलिरहेको छ
अचेल मेरो सडकको किनारामा
पहिले झैँ निला शिरिष बुरुरुरु झर्दैनन्,
बटुवाको निधार छुँदै
कुनै हरिया पात खस्दैनन्
तिमी पत्याउँछौ?
एउटा बुढो लहरे पिपल ढलेर
दुर्घटना भएको सप्पै दोष
शहरका हरेक रुखमाथि लादियो
उसै दिनदेखि किनाराका
हरिया भएभरका बिरुवा आरा घोटेर काटिँदा
मलाई मुटु उखलेर फालेझैँ भएको थियो
तर,, शहरलाई भएन ,,
उसले त एक एक हरियो निल्दै रह्यो ,,,

छातीमा कङ्क्रिटको जङ्गल बोकेर
खडेरी हाँसिरहेछ मेरो शहर
अब भन ढुङ्गाको छातीमा उभिएर
म कुन शब्दको इकोराइटिङ्ग गरुँ?
म त पत्थरी जङ्गलमा कतै हराइरहेको छु।

यहाँ धुवाँले चोखो हावा निलिरहेको छ
अचेल यता कपाल हल्लाउँदै
सिर्सिरे हावा बत्तिँदैन
पिपलका पात खसाल्दै
बतास डुल्दै डुल्दैन
पर मन्दिरका दियोबाट
पवित्र धूपदीपका सुगन्ध ल्याउँदैन
बतासलाई उछिन्दै धूलाका कणले
नरम गाला खस्र्याउँछ
तिमी पत्याउँछौ??
बर्षमा आधा समय
यही धुलोले मलाई बिमारी उपहार दिन्छ
सारा शहरबासी थलिँदा
मलाई क्वाँ क्वाँ रुनुझैँ हुन्छ
तर यो शहरलाई क्यै हुँदैन
यसलाई कहिल्यै रुन आउँदैन
यसले हरदिन
हिमालबाट आउने पवित्र हावा धुलोसंग साटिरह्यो
र कालो मुस्लो छारो निल्दै ओकल्दै
प्रदुषण मुस्कुराइ रहेछ मेरो शहर
अब भन दुर्गन्ध हावा निलेर
म कुन शब्दले स्वच्छ बतासको गीत लेखुँ?
म त फोहोरको थुप्रो भित्र कतै हराइरहेको छु
माफ गर एन्ना!!
मैले यो पाली पनि
तिम्रो रहरको केही हरियोको कथा लेखिन
तिम्रो अनुरोधको प्रकृतिको केही लेखिन
मलाई माफ गर एन्ना!
मलाई माफ गर!!

मान्छे

मान्छे
जे बोल्छ त्यो गर्दैन
जे गर्छ त्यो बोल्दैन

क्षणभङ्गुर हुन्छ फूलको याम
भन्ने जाँदाजान्दै पनि
मान्छे फूलै ओढेर निदाउन चाहन्छ
यहाँ कोही छ काँढालाई सहर्ष चुम्बन गर्ने?
व्यबहारिक जीवनमा ओठ
तन्काउनसम्म नजान्ने/नसक्ने 'हंसमुख'
दर्शनमा खित्का छोड्छ
कुरुपदर्शनको "अभाङ्गार्ड"
सुटुक्क लुकेर
सुरासुन्दरीको तस्बिरमा च्वाँक्क म्वाइ खान्छ
यहाँ कोही छ चपाइएका अनुहारमा सहृदय चुम्बन गर्ने?

मान्छेले नजानेको के होला!
थाहा छ, विश्वाशको अर्को किनारा हुँदैन
भरोसाको पुल बदली हुँदैन
जीवनको सिमसारमा हरदम संकित मान्छे
बारबार सत्यबिदुषको सपथ लिन्छ
यहाँ कोही छ आत्माको आवाज पच्छ्याउँदै
ढुक्ढुकिको निष्कपट चालमा नाच्ने?
सफलताको सिँढिबाट हरबार गुल्टिएपछी
जीतको दौडमा सयबाजी हारेपछी
पराजित आत्मा बिक्षिप्त भै चिच्याउँछ
चोकमा निस्केर घोषणा गर्छ
"मलाई जित्नु छैन!!"
यहाँ कोही छ सत्य स्विकारोक्तिमा
आत्माको इमान्दारिता ब्यक्तिँदै
पराजयको अनुभूती सविस्तार बोल्ने?

हंसिलो तस्बिरमा बर्षिने चुम्बनले
ओइलाएको हृदय स्पर्श गर्ला!!?
आँखाको दृष्यरसबै वासन्ती हुन्नन्
तैपनी मान्छे
आधा डढेको कुरुप 'कोइला जिन्दगीको'दुहाइ दिँदै
लुकिलुकी कोपिलाको रङ्ग
चोर्ने दुस्साहस गरिरहन्छ
मान्छे
कुरुप दर्शनको वकालतमा जिन्दगी लतार्दै
सुरुप अनुहारहरुको उपासना गरिरहन्छ
भुलभुलैयाको सागरमा यतै कतै
सत्य बोल्छ ,,झुट ओकल्छ
रहस्यको आकाशगंगामा रहस्यै भएर
टिल्पिल टिल्पिल गर्छ
जे बोल्छ त्यो गर्दैन
जे गर्छ त्यो बोल्दैन
जिन्दगीको रङमञ्चमा यस्तै यस्तै गरिरहन्छ
मान्छे ,,,।।।

म सपना देख्छु जरुर


सपना देख्छु जरुर
तर सपनामै हराउँदिन
'देख्नु'र 'हराउनु'दुइका गड्तिरमा
म भित्रको "म"
हरदम चनाखो पहरा दिइरहेको हुन्छ
उडनतस्तरिको सपना नदेख्नु र नदेखाउनु!
मलाई धर्तिको चौडा छातीमा
हिलाम्य हुन मञ्जुर छ
धुलाम्य हुन मञ्जुर छ
यहिँका दर्शिन ढुङ्गामा
दर्फरिँदै रक्ताम्य हुन मञ्जुर छ
तर,
'कृपा' स्वरुपका पुष्पार्पणबाट
निलाम्य हुनुछैन ....

सपना देख्छु जरुर
तर सपनामा बग्ने गर्दिन
'देख्नु' र 'बग्नु' का भुल्काभुल्की नियाल्दै
म भित्रको "म" हरदम किनारा पच्छ्याइरहेको हुन्छ
कल्पनाको डुङ्गा खियाउँदै
स्वप्निल शयरको आश नगर्नु र नगराउनु
मलाई छेउभित्ताका
चट्टानसँग बज्रन मञ्जुर छ
खोंच र गल्छेडो हुँदै अनन्त पछ्याउन मञ्जुर छ
तर,
लालसाको त्यान्द्रोमा झुण्डिएर
मझधारमा बिलिन हुनुछैन...

सपना देख्छु जरुर
तर सपनाकै महल बनाउँदिन
सपनातित बिलास
र भोगाइका सत्य बिच
म भित्रको "म" हरदम जागै रहेको हुन्छ
ननीदाइकन चिरनीन्द्राको ढोँग नगर्नु र गर्न नभन्नु!
आँखा च्यातेरै
हृदयबिदारक दृष्यर हेर्न मञ्जुर छ
कान खोलेरै
करुण चित्कार सुन्ने धैर्य छ
तर'अनुग्रहका' मल्हमपट्टीमा
'एउटै' चोट पुर्नुछैन...

रहर गर्छु जरुर
तर रहरका बजारमा बिक्ने गर्दिन
पराधिनताको ओतमुनी
मेरा बेदना कहिल्यै नामेट हुन्नन्
यि त आफ्नै पटाङ्गीनिमा
यसै चन्द्रज्योत्सनाले पखालिन्छन्
जहाँ आमाको दुधको मुण्टो

बाबाको कर्मठ पाखुरीको सम्झना अझै ताजै छ
जसको मोलमोलाई
समयको हाटबजारमा परिस्थितीको चपेटा सँग
कहिल्यै हुनैसक्दैन..

सपना देख्छु जरुर
तर..
सपनाकै सामलतुमलका खातिर
'रगत'को सौदा गर्दिन

सपना देख्छु जरुर ...

म त देशकी छोरी हुँ

एकधरो च्यातिएको स्वाभिमान
टाल्न नसक्ने
एकपाखो उध्रिएको मन
सिउन नसक्ने
हृदयका बन्जर बगरहरुमा
सँधै जिंग्रिङ्गग क्याक्टस उमारेर
कुन मुखले माग्छौ तिमी
म संग मेरा मोतिजडित मायाका लहरीहरु??
म त देशकी छोरी हुँ
माटो छोएर तिमीलाई वचन दिन्छु
कि,,आउ!
यो एक फोक्टा कलेजो
तिम्रै नाममा नामसारी गरिदिन्छु
तर भन्न सक्छौ
तिमी भित्र देश दुख्ने छाती छ भनेर?

जिन्दगीको उकालो टेक्दाटेक्दै
पाइलाहरु बिचैमा तर्सिने
श्रमको कठिन् यात्राहरुमा चुकेर
आधिबाटै बाट फर्किने
काँतर मनको त्रसित पाखोमा
सँधै सम्भाबित दुर्घटनाको चिसो डर च्यापेर
कुन शब्दले माग्छौ तिमी
म सँग मेरा अटल विश्वासका भकारीहरु??
म त देशकी छोरी हुँ
हिमालको पानी छोएर तिमीलाई वचन दिन्छु
कि,,आउ!
यो पवित्र हृदयनै
हाँसी हाँसी सुम्पिदिन्छु
तर भन्न सक्छौ
तिमी भित्र देश धड्कने मुटु छ भनेर?

करेसामै पराइले आची गर्दो छ
सुँघेर हत्केलाले नाक पुछ्ने
गुन्युको धाँजाबाट
आमाको लाज चिहाउंदो छ
चुपचाप तर्केर
नदेखेझैँ गर्ने
बाबाको कछाड कमिजको टुक्रो
निर्लज्ज हाटमा लीलाम तोकेर
कुन हैसियतले माग्छौ
म संग कुर्मिको छाँगो झैँ निर्झर जवानी?
म त देशकी छोरी हुँ
लालिगुराँश चुमेर तिमीलाई वचन दिन्छु
कि,,आउ!
यो जिन्दगीको बहिखातामा
तिम्रै नाम लेख्छु
तर भन्न सक्छौ
तिमी संग देश बोक्ने काँध छ भनेर?

नत्र...
तिमी हेरेरै बस्नु
यो लालिगुरांशे जवानी
यो माया भरिएको मुटु
यो तराइको फाँट झैँ
सुरम्य हृदय
हिमालको पानी झैँ
कञ्चन पवित्र मनहरु
आकाश छुने गिरीझैं अटल विश्वाश
यो अंगंगमा मग्मगाएको बेलिचमेली
सिम्रिकझैँ राताम्य ओठका लालीहरु
यसै सुकिजाउन् मैले टेकेको माटोमा
तर तिमीले झैँ
स्वाभिमानी बैँश
दासतामा म कदापी लीलाम गर्ने छैन

म त देशकी छोरी हुँ
सुन्यौ??
म त देशकी छोरी हुँ।

भिड

Friday, November 12, 2010 at 7:28pm
त्यो साँघुरो रोडको धुलौटे छातीले
थेग्नै नसक्ने गन्जागोल भिडभाडमा
अंचेटिँदै घचेटिँदै
बेपर्बाह गन्तब्य भेट्न हतारिँदा
अस्तै मात्रै त हो मेरो सारीको सप्को
कुन बदमासले तानिदिएको,
भिड दर्शकमा बदलिनु अगावै
बलपूर्बक सम्हालिएर पल्लो पेटिमा पुगेपछी
नरपशुको अनुहार त चिनिन
घ्रिणा भरि दृष्टिच फ्याँके सम्पूर्ण भिडमाथि
र बाटो लागेँ मुन्टो घोस्याएर घोर अपराधी झैँ,

पन्ध्र सिटको जिर्ण माइक्रो बसमा
पैँतिस यात्रु कोचिएर
मुलाको सिन्की बिर्सँदै सम्झिँदै
भगवानको दर्शन गर्न जाँदा
हिजै मात्र त हो बाबाको कोटको खल्ती
एक असत्तीले काटिदिएको,
भिडको चेपमा देखेर पनि नदेखे झैँ गरी
माइक्रोबाट झरेपछी
असत्तीमाथि त जाइलागेनौँ
बाँकी एकसाताको सामलतुमल सम्झियौँ
र बाटो लाग्यौँ बाढि पैर्होमा सर्वस्व गुमाएको पीडित झैँ,

हाय! को यहाँ असहाय!
बाटो नाप्दै म चिच्याएँ तर मनमनै,
उफ्फ! यो भिडभाड वाहनको?
मान्छेको या अशिक्षाको??
गलत राजनीतिको या अर्थनीतिको??
गलत मान्यताको या ज्ञानको आडम्बरको??
समस्याको जड् भिड,
भिडको उपज अराजकता
अराजकताको जड् के?? मेरै -हाम्रै मौनता??

परदेशी झरी ।

भीषण हावा हूण्डरि सहितको बर्षा
अलिक थामिएको बेला
म झ्यालको फक्लेटाबाट
धुम्मिएको आकाश चिहाउँदै छु ,,,
धुमिल केही आकृतिहरु
मनमा हो
या,
बादलमा !!
ठम्म्याउन खोज्छु…
घरी घरी हुत्तिँदै 'त्यहीँ' पुग्छ यो मन
फेरी फर्केर 'यहीँ' आइपुग्छ
भाबनाको सम्बेगी लहर,
लाग्छ फेरी तुरुन्तै बादल बर्सिनेछ
फेरी आकाश दर्किनेछ
मेरै परेलिको डिल नाघेर
ओइरिने झरी जस्तो
बेसुरा र बेठेगानको !!
उफ्फ्फ्फ!
यो झरी उसैगरी बर्सिन्छ
जसरी 'त्यहाँ'असार-सावन रुन्छ
तर यहाँ 'अर्कैको' आकाशबाट झर्छ
'अर्कैको' धर्तिमा खस्छ ,,,
त्यसैले त अर्कै अर्कै लाग्छ ,,
यो परदेशी झरी ।

तिमी स्वाभिमान बुझ्दैनौ--दीप्स शाह

जून हराएका ति रात

चिसो आकाशमुनीकाखिमा

दुई मुट्ठीसिरेटो च्यापेर

म कक्रिरहेको बर्फिलो क्षण

नित्तान्त मेरै थियो

,त्यो पल ,,,मैले

तिमीसँग एक स्पर्श तातोको भिख मागिन ,,,

अनुनय गरिन

याचनाको हात फैलाइन

शायद त्यसै दिनदेखीतिमी मलाई अभिमानीभन्छौ,

मलाई लाग्छ तिमी स्वाभिमान बुझ्दैनौ ।



अहँ!

तिमीले त दयाको एक टुक्रो बर्को

मायाको जरी बेरेरदिनखोजेका थियौ ,,

मलाई छुने सप्पै सिरेटो

आँफैँ लिन खोजेकाथियौ ,,

ग्रहण गर्नु र नगर्नु

मनको दोभानमा

तिम्रो अनुदानको हात उछिनेर

एक जोर आँखा चिहाउँदा

त्यहाँ

एक भोको कपटी अजिङ्गर

दारा धस्तै थियो ,,

शायद उस क्षण मैलेतिम्रो बर्को नकारेदेखी

तिमी मलाई अभिमानीभन्छौ,

मलाई लाग्छ तिमी स्वाभिमान बुझ्दैनौ।



भोको पेट बोकेर

एकतमासले गल्ली गल्ली नाप्दै

दिन र रात फेरो मारेर

छट्पटिएको भयानक क्षण

नित्तान्त मेरै थियो

त्यो पल,मैले

तिमी सँग एक दान चारो मागिन

तिमीलाई भोक देखाइन

लाचार बनिन

शायद त्यसै बेलादेखी तिमी मलाई अभिमानी भन्छौ,

मलाई लाग्छ तिमी स्वाभिमान बुझ्दैनौ ।



मैले माया चिनिन,

मैले सत्कार चिनिन

मैले सहयोग स्विकारीन

मैले साथ मागिन

मागिन मैले कुनै याचना तिमीसँग

यस्तै यस्तै आरोप थियो तिम्रो,

मैले चुपचाप सुनिदिएँ

साँच्चै त्यसै बेलादेखी तिमी मलाई अभिमानी भन्छौ,



हो मैले लत्याएँ तिम्रा सारा प्रयासहरु

मैले नकारीदिएँ प्रस्ताबहरु

थुकिदिएँ तिम्रा अनुदानहरु

र ,,रोएँ पिडाका आँशु

तर हार मानिन,



म बाटो खोज्थेँ

तिमी गन्तब्य दिन्थ्यौ

म हिँड्न खोज्थेँ

तिमी काँधमा बोक्न खोज्थ्यौ

तिम्रो बुइँ चढ्न मैले नमानेको उसबेला देखी

तिमी मलाई अभिमानी भन्छौ,

मलाई लाग्छ तिमी स्वाभिमान बुझ्दैनौ ।



के थाहा तिमीलाई शीत ओढ्नुको मजा!

भोक सहनु अनी परीश्रममा श्वासफेर्नु!

पुर्ख्यौली पाल्किमा कुँजो बाँच्ने तिमी

के थाहा तिमीलाई

पैतालाले धर्ती नाप्नुको स्फुर्ती!



परीस्थितिको हिमपातमा

म काँपिरहेको त्यो ठिहिरो पल

मैले कुनै सम्झौता गरिन

उसै दिनदेखी तिमी मलाई अभिमानी भन्छौ,

मलाई लाग्छ तिमी स्वाभिमान बुझ्दैनौ,

तिमी त आँफैँलाई चिन्दैनौ

आफ्नो खुट्टामा टेक्दैनौ

आफ्नो आखाले हेर्दैनौ

आफ्नो प्रयासमा एकझोँका श्वास फेर्दैनौ

तर मलाई अभिमानी भन्छौ



म जाँन्दछु तिमी आँफैलाई बुझ्दैनौ

तिमी स्वाभिमान बुझ्दैनौ ।।।।

म चिहान खन्दैछु

जल्नेहरुको निमित्त
म गहिरो चिहान खन्दैछु
हिजो देखि जलिरहेका
र आज झन् झन् दन्किरहेका
भित्रभित्रै धुँवामा गुम्सिरहेका
जलिजलि आकृति हराउनैलागेका
ति बिचाराहरुको निमित्त
म गहिरो चिहान खन्दैछु l
बिना अर्थमा जलिरहेका
अकारण बलिरहेका
संतापमा होइन!
सन्त्रासमा जलिरहेका
खोलाको कुल्कुल देखि जल्नेहरु
बतासको सिरसिर देखि भत्भती पोलिनेहरु
आकाशको फैलावट देखि अत्तालिनेहरु
अनेक बहानामा आत्मैदेखि जलिरहेकाहरुक निमित्त
म गहिरो चिहान खन्दैछु,
आफ्नो बारीमा सिस्नु उमारेर
छिमेकी करेसाका बिरुवा लछार्न उध्यत
उपद्री हातधारी मान्छेको आकृति
जो पिंढीमा पिंध टेकाएर
हेर्दै हेर्दै जलिरहेछ
उसैका निमित्त म गहिरो चिहान खन्दैछु
हिजैदेखि हिँडेर बाटैमा लथ्र्याक लथ्र्याक
कहिले रात छिचोलिनसक्दा
आजैको मिर्मिरेमा लम्केर
क्षितिज भेट्ने तम्सेका पाइलाहरु देखि
आहारिसको सिंगान चुहाउँदै
मुट्ठी बजारेर
आफुलाई आदियात्री दाबिगर्दै
अरुको अस्तित्व स्वीकार्नबाट
लगलगी कॉप्दै
भुसको आगोझैं जलिरहेकाहरुको निमित्त
म गहिरो चिहान खन्दैछु
सुन्दा अचम्म लाग्ने कुरा!?
जलिरहेका,बलिरहेका
अवस्यम्भाबी खाकहरुका लागि किन चिहान!?
किनकि ति जलेर कहिल्यै खरानी हुननसक्ने
अधकल्चा बिचाराहरु !
अतृप्त आत्माजस्तो स्वयं पोलिंदै
अन्यलाई सल्काउन ,पिडा दिन तम्सिरहने
ति दुष्टात्माहरुकै लागि
म यो चिहान खन्दैछु
थाहा छ?
जलनको आगोमा पोलिंदै
इर्ष्याको धुवाँमा ढुनमुनिदै
बाटो बिराएर एकबखत
गर्ल्याम्म खस्नेछन यो चिहानमा
त्यो दिन अरुभन्दा बेसी
तिनै अतृप्त आत्माको कल्याण हुनेछ
हो त्यहिँ दिनको नजिक पुग्नैलाग्दा
जल्नेहरुका लागि
खासगरी, खास प्रकारको,खास उधेस्यले
म गहिरो चिहान खन्दैछु lll

ओ! यादहरु हो!!

Tuesday, February 15, 2011 at 8:03pm
ओ! यादहरु हो!
आओ! छातीको छेउ दु:खाएर जाओ!
भो सक्दिन सुक्न अझै अरु
यि सुष्क परेली भिजाएर जाओ।

छोडिएको समयको डोब
घाऊहरुमा कैद रहन्छ
पलपलको चहर्याइमा
'हिजो'संधै ताजा बन्छ
दुख्नुमै जीवन मिठो छ!!!

ओ!यादहरु हो!
आओ!एक मिठो घाऊ दिएर जाओ!
यि सुष्क परेली भिजाएर जाओ!
ओ!यादहरु हो!

लोलाएका आँखाभित्र
टोलाएको कल्पना हुन्छ
अनिदो रातहरुमा
उस्तै अब्यक्त कष्ट हुन्छ
अनिदो कष्टमै रातको एकान्त मिठो छ!!!

ओ! यादहरु हो!
आओ! हररातको निन्द्रा बिथोलेर जाओ!
यि सुष्क परेली भिजाएर जाओ!
ओ! यादहरु हो!

ओ! चटके जिन्दगी!!

तिमी
कहिले चाटिरहुँ जस्तो बेहिसाब मिठो
कहिले बेपत्तै तितो टर्रो
ह्वाल्लै छाद्नु जस्तो !!
अरुलाई नटेरे'नी तिम्लाई त मैले टेर्नै परेकोछ ,
त्यही भएर होइन?
तिमी गमक्क फुल्दै
मलाई "बंचाइको" छातीबिच
घ्यार्रैरररर घिसारिरहेको ??
चिसो जून ओढेर नीरव आकाशको छानो मुनी
म के के गरीबस्दा
तिमी म सँग टिपिक्कै टाँसिएर बसिरहेका हुन्छौ
तर
धेरै जसो मलाई तिमीले खिस्याइरहेको भान हुन्छ ,
अभाबका भंड्खाराभित्र
म हतासीइरहेको बेला
तिमी मेरै ढाडमा सवार भैरहेका हुन्छौ
तर
धेरै जसो मलाई तिमीले थपडि बजाइरहेको अनुभब हुन्छ।
त्यतिखेर त तिम्रो मुखै कोपरेर बिरुप पारीदिउँ जस्तो !!
अरुसँग नझुके'नी तिमीसँग त मैले झुक्नै परेकोछ,
त्यही भएर होइन?
तिमी घमण्डले मत्त भएर
मलाई "यो अस्थिर रंगमञ्चमा" छम्छमी नचाइरहेको??
फेरी कहिले त
आँखाको भित्री पटाङ्गिनिमा
सुटुक्क हेरफेर गर्दै 'भोली' को सपना देखाइदिन्छौ ,
मिठा गुलिया सपना!
सुनका सपना
धूनका सपना
चाँदी पोख्ने सेता जूनका सपना ,
त्यतिबेला त तिमीलाई
श्वासै नरोकी लप्लपी चाटिरहुँ पो लाग्छ!
अरुलाई थुकेपनी
तिम्लाई त मैले चुम्बन गर्नै परेकोछ,
त्यही भएर होइन?
तिमी
जानिजानी आवारणभरि मह दलेर
मलाई "अन्तिम ओढार तिर बिसाउन"
पछीपछी तानिरहेको??
मेरा असन्ख्य
आँशुका भेलको पहिलो साक्षात्कार तिमीसङै हुन्छ ,
अनी
बेपर्वाह
उन्मुक्त
हाँसोका फोहराहरुको पहिलो
सानीन्ध्यता पनि तिमी सँगै हुन्छ ,
हेर मलाई तिमीसँग इर्श्या लाग्छ इर्श्या !!
मेरो आफ्नो कुनै निजत्व नहुने तिम्रो सामु??
भन मलाई कहाँ बाट यहाँ ल्यायौ र किन?
अनी कहिले सम्म यहाँ म तिम्रो औँलिमा नाच्नुपर्ने हो??
उफ्फ्फ्फ्फ!!
तिमी बोलिबोली केहो बोल्दैनौ
अनी नबोलेरै के के फत्फताइरहन्छौ ,
घरिघरी
उल्काको इन्द्रेणी ल्याइदिने तिमी
कहिले
आँखाको चौकोस फट्ट्याएर हेरिरहुँजस्तो
अनी
बेलानकुबेला खग्रास ग्रहण निम्त्याइदिने तिमी
स्वात्तै सोहोरेर ब्ल्याकहोलमा बिसर्जन गर्नुजस्तो ,,
आह!
तिमी कहिले चाटिरहुँ जस्तो बेहिसाब मिठो
कहिले बेपत्तै तितो टर्रो ह्वाल्ह्वाली छाद्नु जस्तो
ओ! चटके जिन्दगी!!

अभ्यन्तरको प्रार्थना

Tuesday, September 14, 2010 at 4:09pm

निर्दोश स्वच्छन्द छालहरुले
छुँदै र भाग्दै गरेको,
छपक्क चिसो बालुवामा पिँध बिसाएर
पानीको आवत्-जावतमा
आफ्नै आकृती खोजिरहेछु
मनमनै संकल्प गर्दै
अभ्यन्तरको प्रार्थना ओठहरुको कम्पनसंगै

पलकहरुको बन्द संघारभित्र
हठात् म पुग्छु उहीँ
जीवन बाँच्नुको सारस्थलमा,
म कती उल्टो!
या सुल्टो?
सबै तृप्तिो माग्छन्
म तृष्णाको कामना गर्छु
रित्तो मनहरु संधै भरिने चाह गर्छन्,
कृयाशिलता जिउनुको सूचक!
भरिपूर्णतामा सुष्कता अनी पट्ट्यारहरु
उफ!
म आधाआधी मनको तरेली खोजिरहेछु
अभ्यन्तरको प्रार्थना तृष्णाको पूकारसंगै

हृदयमा उठ्ने हाहाकारसबै..
समेटेर शब्दमाला उनुँ,
वर्चस्वता भन्नु खोजिहरुको समाप्ती!
अल्पतामै चाहनाको बाटैबाटो
जिन्दगीको बहुमुल्य दस्ताबेज खोजुँ
म कती उल्टो!
या सुल्टो?
सबै सग्लो प्राप्ती माग्छन्
म भग्न आकाँक्षा खोज्छु
टुक्रे अभिलाषा चलायमान रहन्छन्
त्यही रहरैरहरको अनवरत यात्रा कती आनन्दी!
म अबिराम बाटाहरु नापिरहेछु
अभ्यन्तरको प्रार्थना द्रबिभूत तृष्णासंगै

अधूरा रहरहरुको लम्पसार बिस्कुनमा
एउटा सिँगो युग बांचुँ,
कौतुकी मनोबेगको उद्देलनमा
म सर्बदृष्टिग स्थापन गरुँ
म जिन्दगी लेखुँ लामो सेतु,
संगोल भावकमनहरु छुन
म कती उल्टो!
या सुल्टो ?
सबै आँखाले हेर्छन्
म आँखामा हेर्छु
आँखाको खोपिल्टोमा सम्पूर्ण रहस्य हुन्छ
म दृष्‍य चिहाइरहेछु अनन्त गहिराइ भित्र भित्र ..
यही सागरको निलो कालो गहिराइ जस्तै

सृष्टीको सुत्रधार
तृष्णा ब्यग्रता र कौतूहलता नै त हो।।।

अझै त केही बितिसकेको छैन !!

निस्सासिँदै फोहोरको थुप्रोबाट उम्केर
एक 'ठुलो' मान्छे,
सुकिलो मान्छे,
गर्बिलो मुस्कानकासाथ
डिटरजेन्ट साबुनफ्याक्ट्रीको उदघाटनमा
घाँटीको नसा फुलाउँछ
बिडम्बना! ऊ दुङ्दुङी गन्हाउन छोड्दैन
के गर्नु! नियतको मयल पखाल्ने साबुन बनेकै छैन!!

बिज्ञानको चमत्कारमा खुम्चिएको,
प्रबिधीको कब्जामा निस्सासिएको
एक पसर ब्रम्हाण्ड
खोकिलामा च्यापेर,
दुनियाँ दुरीबिहिन बाँचेको छ आज
बिडम्बना! आत्मा र भाबना मात्र दूर दूर भाग्दोछ
हृदय जोड्ने कुनै आबिस्कार भएकै छैन!!

सत्यको सपथमा
ज्ञानी गुरुहरु
ध्यानी धुरन्धरहरु
पारदर्शी लोकोपदेश प्राङ्गणमा उभिएर

ढाँट्नु र छल्नुको परिणति व्याख्या गर्छन्,
बिडम्बना! हृदयको नेपथ्यमा
आँफैँलाई ढाँट्नुको मनोदशामा च्याँ च्याँ रुन्छन्
स्वस्पन्दन नियाल्ने सुक्ष्मदर्शक यन्त्र बनेकै छैन!!

हो यहाँ केही छैन
मनदेखी मन जोड्ने पुलपुलेसा,
सम्बन्धका चिरा पुर्ने मल्हम्पट्टी,
ब्यक्त वाणी साकार पार्ने
आत्माको धङ्धङी नाप्ने मिटर फित्ता
केही बनेकै त छैन
देखिएकै छैन
सुनिएकै छैन
अनी छैन खुशीका बिराट आकाशगंगा,
क्षमाशिल मनका उष्मापूर्ण झंकार,
झुटका सेता पर्दा बाहेक
केही छ त केवल एकलकाँटे महत्वाकाँक्षाको ओरालो यात्रा!
हृदयको स्पन्दन सुन्दै
युगको उज्यालो थुम्को टेक्ने अभियान चालिएकै छैन ।

आउ! मान्छेहरु!
हृदयको न्यानोपनमा लुट्पुटिँदै,
आँफैँसङ्ग आफुलाई साक्षी राखेर,
मान्छे-मान्छे बिचको दुरि मेटेर
जिन्दगीको गीत गाउँ,
बाँच्नुको घनघस्यामा बिसाउँदै र बत्तिँदै
भाईचाराको रङ्गले ब्रम्हाण्ड रङ्गाउने कसम खाऔँ
अझै त केही बितिसकेको छैन !!

//आँखा र लाज दुबै छोप//

आलस्यको चौकोशभित्र लामो बसाइ पछी
दैलो उघारेको बेला
करेसाबाट फूलको बेर्ना बेपत्ता!
सुनाखरिको बखान फलाक्दा फलाक्दै
आँखाले घुम ओढ्ला,
ध्राणशक्तीबिहीन् ठेउके नाकहरु!!!
आऊ एउटा स्वजिवी पलाँस रोप ।

भोकको लामो चित्कारपछी
सिस्नु फूलेकोबेला
फलामे चिम्टा बेपत्ता!
आस्वासनको कचौरो नियाल्दा नियाल्दै
सिस्नेफूल ओइलाउलान्,
आऊ साहसको अंकुसेले
मनको डालिमा विश्वाशको फूल टिप ।

फूलका बेर्ना चोरहरु,
फलामे चिम्टाचोरहरु
पैतालामा पत्थरी टाप ठोकेर
तिम्रो आगनमा शयर गर्न आउँदैछन्
साधुको परिधानमा
अब
तिम्रो कछाड च्यात्न
हे अलमस्तिहरु!!
सक्छौभने हत्केलाले
आँखा र लाज दुबै छोप!!!!

"आगो"

आगो बर्बादी
आगो ध्वँस
आगो कलह
आगो बिनाश
आगो उत्पिडन
मात्र मात्र,,संहार!!

आमा!! म आगो सुलुत्त निलिदिन चाहन्छु
ताकी अब उप्रान्त यसको उग्रतामा
तिम्रो पच्छ्यौरी नजलोस,
तिम्रो,, झुपडी नडढोस् ।

आगो चेतना
आगो सभ्यता
आगो शक्ती
आगो सिर्जना
आगो साहस
आगो! आगो!,,जीउँदो सुचक !!
आमा!! म आगो ह्वालह्वाल्ती ओकल्न चाहन्छु
ताकी अब उप्रान्त तिम्रा मेरा सन्तान
नयाँ क्षितिज कोर्न सकुन्
झिल्सिँदो रातो कोइला जस्तो जीउँदो बाँचुन् ।

"आगो" र "आगो" को रुप
समानता
बिबिधता
प्रक्रिती
प्रतिक्रिती
आगै नजानी ओकल्ल्नु
आगै नजानी निल्नु
आगै नजानी चलाइनु
आगै नबुझी "परिभाषा" गरिनु
आमा!! यही त बिडम्बना थियो! छ!

तिमी निर्धक्क होउ आमा!
अब ,,
आगो मै निल्छु ,,मै ओकल्छु
'उद्दार' 'संहार'
आगो म आफ्नै हातले खेलाउँछु
ताकी अब उप्रान्त तिम्रा मेरा सन्तानले
"आगो" चिनुन् ,,,जानुन् !!!!!

//उस्तै उस्तै लाग्छ //

रामापिथेकस अंकल
आदिमतामा रौं ले ढाकिएर हिंड्थे,
म ,,
आधुनिकतामा सभ्यताको
एक्सरो टेरिलिन बेरेर हिंड्दैछु
उस्तै उस्तै लाग्छ ...,

देख्दैछु जीबहरुमा
जडत्व बढ्दैछ
खोइ किन किन
एकपटक फेरि
मिश्र र मेसोपोटामिया
उधिन्न मन् लाग्छ,
हेर्दैछु सभ्यहरुको भिड्मा
सभ्यता हराउंदैछ
खोइ किन किन
एकपटक फेरि
नाइल नदीको किनारैकिनार
डुल्न मन् लाग्छ...,

बनाउने 'एक्लै' सुसेल्छ
बिगार्ने 'जमात' चिच्याउंछ
कतै ..
पिरामिड र ग्रेटवाल
नभत्कियोस ..!
समयले बांकटे हान्यो
चेतना सुतिरहेछ,
दृष्य छ दृष्टि छैन
छाम्छुम गर्दैछु
'हिजो'र'आज'केही त फरक छैन
उस्तै उस्तै लाग्छ ।।।

कबिताबृत्तान्त - //म कतै जाँदैछु//

यो बिचित्रको शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
यो मेरै स्वनिर्णय हो,
म जानै पर्छ ,अहिलेलाई छुट्टीनै पर्छ \
छातीमा मुट्ठी ठोकेर ।
आकर्षण बाहेक अरु केही छैन,
सोचमा कतै समानता छैन,
अलग अलग आँखाका हेराइ..
तिमी रङ्गमा रम्न मात्रै खोज्छौ
रङ्गिन अवयव बुझ्दै बुझ्दैनौ,
उफ् !!!!!!!!
तिम्रो आकर्षण मेरो गालाको लाली मात्र हो,
डराउँदा म निली हुन्छु,
अत्तालिँदा पहेंली हुन्छु,
रिसाउँदा राताम्य हुन्छु,
,,,यी सबै रङ्गै त हुन् ...
तिम्रो सरोकार बजारे लाली पोत्नु संग हो,
कलेटी ओठ को प्राक्रित निल्डाम संग होइन\
त्यसैले ,
यो रमझम को रित्तो शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
तिमी उदार देखिन्छौ तर होइन,
म पुलकित हुन खोज्छु तर सक्दिन,
तिमी भन्छौ"तिमिलाई सम्पूर्ण स्वतन्त्रता दिन्छु"
मानौँ मान्छे हुनुको मेरो हक तिम्रो खल्तिमा बन्धक छ,
अहँ म मान्दिन ,मान्नै सक्दिन
यो अघोषित निरंकुसता,
यो कालो पर्दाले मेरो दृष्टि छेक्छ,
उफ् !!!!!!!!!!
त्यसैले,
यो खोक्रो आडम्बर को शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
माया गर्नु बाहेक अरु सबै फरक
तिमी धर्सो टेकेर बिस्तारै,, छल्दै
घुमाउदै बृत्त बनाउछौ जहाँ फेरी म अघोषित बन्दी हुन्छु,
निकास बिनाको कालो मुस्लो ले मलाई अझै पोल्छ,
त्यही धर्सो तानेर पर ,,,पर क्षितिज छुन तिमी रोक्छौ \
उफ्!!!!!!!
त्यसैले ,
सुन् को पहेँलो छानो तिमीलाई छोडि,
यो सम्भ्रान्त शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
बिछोड को भयानक काल्खण्ड पछी ,,,
तिमी आउने छौ मलाई भेट्न
एउटा नयाँ सोच बोकी ,पुरै बद्लिएर ..
त्यहा, जहाँ म पर्खिरहेको हुनेछु
एैतिहासिक पुनर्मिलन ,,
जहाँ तिमी अली तल झर्नेछौ,
म अली माथी उक्लिनेछु,
अनि एउटै धरातल टेकेर बराबरि उचाइमा
आकाश को निलो रङ्ग छोएर
प्रकृतिको हरियो छामेर,
माटोको रङ्गमा लाप्पा खेलेर
मुटुको रातो रङ्ग अनी तातो सामिप्यतामा हराउनेछौँ ,,
त्यतिबेला सम्मको लागि ,
मुटुमा ढुङ्गा राखी,
यो बिचित्र को शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर ।।।।

//कामना डायस्पोरिक महाकाब्यको//

हर बिहान म आँखा खोल्छु
एउटा न्यास्रो ओच्छ्यानमा
बैराग्यको च्यादर भित्रबाट
हाइ काढ्छु अनी..
श्रीगणेश गर्छु अभ्यस्त दैनिकिहरु
नमिठो उच्छ्वासमा ,,

दिन उम्केर जवान हुँदा,
पाताले थुम्को हेर्दै
सगरमाथाको न्यास्रो मेटाउन खोज्छु र
मृतसागरको सतहमा
आफ्नै आकृतिहरु खोज्नेगर्छु
सहसा ,,आँखाहरु चिसिन्छन्
परदेशको नमिठो अनुभूतीमा..

शनै शनै ,
आत्मियता बढेझैँ लाग्छ दुरिमा
प्रगाढता बाक्लिँदै
हृदयका घडा छचल्किन्छन्
मातृभूमीको न्यानो उष्मा मनको पुलेसोमा
म लेख्न बस्छु 'देश प्रेम' काब्यकथा
लमतन्न... भूमध्यसागरको किनारमा,

खेस्रा कागज संगको प्रेमालाप
पस्छु साहित्यको शयनकक्ष
अनी ,
उस्तै लाग्छन् 'ती' हिमाल 'यी' थुम्का
बिस्तारै धमिलिंदै जान्छ
'परदेश' को धर्सो।
बाँकी,
एकाग्रता,आत्मियता,तन्मयता
आकार लिनथाल्छ स्नेह
प्रादुर्भाव हुनथाल्छ प्रेम
म बत्तिन्छु कलम सङ्गै
खररररर खर् खर् खर्
.........
ओह! म हराउंछु ,,
अन्तर्मन् को गहिराइमा
ब्यग्रित कामना गर्छु..
जन्मियोस एक "डायस्पोरिक" महाकाब्य
म चढाउंछु सगरमाथाको शिरमा ।।।

।।जिन्दगी।।

पटक पटक
उतार चढाव हरुमा जाँच् दिनुपर्ने,
रहरको मेरुदण्ड,
कतै जोड्दै त कहिले कतै भाँच्दिनुपर्ने,
गह मै आँशु छ,
तै पनि ओठ फैलाई हाँस्दिनुपर्ने,
नचाहेरै पनि,
बाध्यताको रंगमञ्चमा नाच्दिनुपर्ने,
थोरै आफ्नो लागि,
अनी धेरै अरुको लागि साँच्दिनुपर्ने,
फगत...
आशाको त्यान्द्रोमा झुन्डिएर बाँच्दिनुपर्ने,

जिन्दगी ...यही त हो जिन्दगी ।।।

जीवन पाहुना

Thursday, November 19, 2009
चिसो रात मा अन्धकार् को खास्टो भित्र ,
आफ्नै तातो खोज्ने हरु ,
नाक खुम्च्याउछन
स्वार्थ को हाट बजार मा
कपट को मण्डी ब्यापारी को हाउभाउ देखी ..

भोको पेट मा अभाव को भान्छा भित्र ,
सन्तोष को जाउलो पकाउने हरु
मौन रहन्छन
अहन्कार को थाली मा
सुन को भाग पस्किने को स्वाठ देखी ..

जीवन पाहुना ,अनिस्चित उकाली ओराली
हिंडेर सकिन्न ,हिंड्ने सकिन्छ
तह तह को आ आफ्नै बगाल मा
मान्छे बाडिएको छ
पुग्ने ठाउँ एउटै हो बाटो जहाँ हिंडे पनि
सुन ,कपट ,,चिसो रात ,,
जे देखे पनि ,,,जे भोगे पनि ,,,।।।

तिमी र म होइन

Friday, November 27, 2009
तिम्रो खुट्टा ढोगिन ,
बुढी औलो धोएर पानी खाइन
खुट्टा को जुत्ता उतार्दिइन
तर नभन सम्मान गरिन ।।

घुम्टोले टाउको छोपिन
बार्ह हाते फरिया को सप्को हालिन
चौबन्दी मा आफुलाई सजाइन
तर नभन संस्कार पछ्याइन ।।

कैलेकाही समय मा तिमीलाई खाना बनाइन
तिमी जादा बिदाइमा बाइ भन्न पाइन
तिमी आउंदा स्वागत मा रहिन
तर नभन कर्तब्य निभाइन ।।

ढोँग देखाइ खुट्टा नढोगे पनि
हार्दिकता भरी अँगालेको छु
खुट्टा को जल होइन तिम्रो
पसिनाको मोल बुझेको छु ,,,

स्विम्मिङ सुट मा पौडी खेलेर
ऐतीहासिक मेडल जितेको छु
छरिता पहिरन लगाएर
दैनिक जीवन सरल बनाएको छु ,,,

तिमी सँग हात बटाएर
हैंसेमा होस्टे गरेको छु
तिम्रो स्वागत मा नउभिएर
अन्य जिम्मेवारी निभाएको छु ,,

साकारात्मक परम्परा
मन भरी बोकेको छु
अभावका चोट हरु
सिर्जनाले छोपेको छु ,,,

परम्पराको रखवारी मात्र होइन
परिष्कार पनि त गर्नु पर्छ
पुरातन लाई पच्छ्याउने मात्रा होइन
नयाँ आबीष्कार पनि त गर्नु पर्छ ।।

मेरो परम्परा मेरो राष्ट्रियता
मेरो संस्कार मेरो सम्प्रभुता
म मा संधै सवार छन
संगै मेरो आत्मियता ।।

म बाडिन्छु कर्मशील भई
तिमीले हात दिनै पर्छ
समय सापेक्ष समुन्नत हुन
तिमीले साथ दिनै पर्छ ।।

साकारात्मक परिवर्तन को लागि
सोच फराकिलो बनाउनु पर्छ
प्रिय!! पहिले तिमीले मलाई विश्वाश गर्नु पर्छ
तिमी र म होइन ,,अब हामी बन्नु पर्छ

तिमीसँग एकरात माग्दैछु

9/july/2010
पहिले कहिल्यै नमागी
अनुनय र याचनै नगरि
एकसरो बँचाइको
लम्बेतन सडकमा
थप थप थप...
कल्पनातित
अतित
ब्यतित
कथितजस्ता इट्टाहरु थपिरह्यौ ,,थपिदियौ,
तर आज,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु।

तिमीले दिएका पलहरु
तिमीले निम्त्याइदिएका अवस्थाहरु
भाग्यको छातीमा उम्रेको
निलो शिरिष सम्झी
अनवरत
चुपचाप
चु..प..चा..प...
हरतरहले
गोड्दै स्याहार्दै आएँ
तर आज,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु।

कोलाहल बिहिन
थकान बिहिन
शितल जूनको शिताम्य पाटङ्गिनिमा
भित्रका यि
उकुसमुकुस भावनाका घडाहरु
गुम्सिएका तरङ्गहरु
भन्न नसकिरहेको
देखाउन नसकिरहेको
असन्ख्य उत्ताउला तरुणी भावना
छ्यालाब्यालती तिम्रो छातीमा पोखिदिउँ!!
यही रहरमा,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु।

उफ्फ! अचाक्ली छट्पटिमा
मन र मष्तिस्कको
बेपर्बाह समभोगबाट
रातैभरी बग्रेल्ती..
चेतनाका बिज यत्रतत्र छरिदिउँ!
भोलिको बिहान
चेतोप्रद सर्बथा नौला लहराहरुले
तिमीलाई चिहाउन्!
म तिम्रो
हिजो,
आज,
भोली र
भोलिको पनि भोलीहरु
व्याख्यागर्ने सिङ्गो दर्शन लेखिदिन्छु,
जिन्दगी!!
ओ! जिन्दगी!!
यही सपथ सहित याचनामा
आज तिमीसँग
"एक वयष्क बिचारको रात" माग्दैछु,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु ।।
***

/त्यो दिन.. सपना तुहिन्नन्/

अन्योलको सिरकभित्र
चकमन्न रात तन्किरहेछ,
आधा खुल्ला
आधा बन्द आँखाको बिचमा
इनर्सियाको धङ्धङी जस्तो
बुद्दको सपना प्रतिबिम्बित हुँदैछ,
सपना?!
बुद्दको सपना कि
सपनाको बुद्द??
बादल बोकाइएका आँखाहरु
सपनाको गर्भाधान् कसरी गरुन्!
यहाँ सम्भावित सुनौलो सपना समेत तुहिँदोछ\

त्रासदी ओतमुनी
चार भित्ता उदाङ्गिरहेछ,
थोरै ह्वाङ्गै
थोरै छोपछापको बिचमा
काल्पनिक आकृति जस्तो
टाउको ओतिन खोजिरहेछ,
ओत् ?!
टाउकोको ओत् कि
ओतको टाउको??
उडाइएको छानोमुनी
टाउकाहरु कसरी ओतिन्छन्!
यहाँ मनकै छानो समेत चुहिँदोछ \

संक्रमणको चपेटामा
सबैखाले खेती चौपट नाशिइरहेछ,
थोरै आशा
धेरै खतराको दोधारमा
नियतिले खेल्ने जूवाजस्तो
किसान बिउ छरिरहेछ,
बिउ?!
उम्रिने बिउ कि
कुहिने बिउ??
बिषादी मिसाइएको माटोमा
बिउ कसरी उम्रन्छन्!
यहाँ भरोसा कै बिउ कुहिँदोछ ।

के निर्दोष आँखाहरु
बबुरा टाउकाहरु
भ्वाङ्ग नपरेको छानोमुनी
ओत लागेर,
बुद्दशान्ती सपना देख्दै
मलिलो करेसामा
सकुशल बेर्ना उमार्न पाउन्नन्??

बर्बादिका प्रस्तरले
टेकेका पैतालामुनी
बिस्तारै ,,बिस्तारै
जमीनको टुक्रा खस्क्याइनुपर्छ
बिस्तारै ....
छातीमा दृढताको पर्खाल उभ्याइनुपर्छ
बिध्वँसको घाउ
बिध्वंसिलाई चर्क्याइनुपर्छ
त्यो एैतिहासिक सुरुवात
किसानहरुबाटै हुनुपर्छ
त्यो दिन...
बिचारका
सपनाका
सम्भावनाका
युगिन अक्षरका
बिउहरु हरएक
किसानका करेसामा
निर्धक्क उम्रेर टाउको उठाउँछन्
त्यो दिन...
आँखामा बादल हुँदैन
सपना तुहिन्नन्
त्यो दिन..
*****

निर्लज्ज अन्त्य हुनेछ

Monday, November 23, 2009

खन्डहर बिगत का,
भग्नावशेश खटिप्वाल बाट
अनन्त भबिस्य चिहाउने हरु
बर्तमान को लाम्बद्ध बस्ती बसाउदै छन्
बन्द गर तिम्रा बिनाश्कारी उर्जा हरु
किनकी ,,यो बस्ती को एकात्मक घनिस्ठता
तिम्रो ध्वन्स को सुनामी भन्दा
शक्तिशाली ,,,तेज घनत्व को हुनेछ ,,

बिलित खरानी का थुप्रो बाट
धुवाउदो झिल्का हरु मा
दुरगामी महत्वाकान्क्ष्या बोक्ने हरु
सौर्यात्मक ज्वाल बोकी उठ्दै छन
टाढा लैजाउ तिम्रा कुटिल काला बादल हरु
किनकी ज्वलित यि सम्भावना का बेग हरु
तिम्रो बेमौसमी झरी भन्दा
अनवरत द्रुतगामी हुनेछ ,,

आसु सकिएका ,निर्लिप्त ,,
तर सपना देख्ने आँखा हरु
सुदुर क्षितिज नियाल्दैछन
हटाउ तिम्रा झुट का सेता पर्दा हरु
किनकी यी आँखा बाट बग्ने भेल अब
नुनिलो आसु होइन अग्रगामी प्रबाह बोक्ने
रक्तिम बाढी हुनेछ ,,

रोक कुटिल खेल ,
आत्मघाती सपना हरु
भाग ,पलाएन होउ या गर आत्मसमर्पण
नत्र तिम्रा घातक एम्बुश मा
तिम्रै पुस्ता को महल ध्वस्त हुनेछ
ईतिहास का पाना पल्टाउने
आउँदा हरेक पिढी सामु
तिम्रो हार आँफैमा अप्नत्व हुनेछ
प्रलाप गर्जन एकैछिन बिनाशी आडम्बर को
तर ,,,निर्लज्ज अन्त्य हुनेछ ।।।।

पहिचान

21/6/10
छिमेकी सुगाको रटाइ
'अन्धोन्माद'मा
बाबाको उपदेश

आमाको लोरी,
चौकोशभित्रै चिहान खनेर
भूतलमा गाड्न उद्धतहरु
कुलको ईतिहास उपहास गर्दै
जमातमा डुक्रिँदैछन,
मैले
आफ्नी आमाको लाम्टोलाई
पूजा गर्दा मेरो प्रार्थनाको दोहोलो काढिन्छ
तर म जान्दछु सबै डुक्रिनेहरु
पवित्र मन्दिर रुङ्ने शिवका साँढे हुँदैनन्\

गिदिको मोहनभोग
'सतही स्वादमा'
खोपडिको घोटाइ

साधनाको उचाइ,
मझेरिमै धुनी बालेर
आगो ताप्न अभ्यस्तहरु
हूलका हूल अट्टहास गर्दै
चरुको नाममा डढाउँदैछन्,
मैले
आफ्नै ईतिहासको पानालाई
छातीमा टाँस्दा असह्य भिड चिच्याउँछन्
तर म जान्दछु सबै भिडको चिच्याहटमा
साधनाको अनवरत शिंहनाद् हुँदैन\

सबै अप्ठ्यारा गोरेटाहरुले
थोरै बटुवाको पैताला छुन्छन्
अग्ला पर्बतका चुचुराहरुले
थोरै साहसीलाई अङ्कमाल गर्छन्
दर्शनका घनघस्या उक्लिन
कठोर खुड्किला टेक्नुपरेझैँ
साँच्चै ,,
आमाको खास्टो जोगाउन पनि
सँधियारको पटुकी चोरेर कहाँ हुन्छ??

मलाई थाहा छ पराइको तानमा
पहिचानको रेशमी धर्सो हुँदैन।

पागल

पागल


पागल बस्ती
पागल आकाँक्षा
पागल उत्सुकता
पागल खोजी
पागल सौन्दर्य
पागलहरुको खोज
न्युन पागलहरुको रहर भित्रको म पागल !!

आवरणिय सुन्दरता भित्रको
बिक्रित रुपसँग
मेरो पागलपन असाध्य डराउँछ
अनी त,
अनिन्द्य सौन्दर्यको
सार्थक खोजिमा
अनुहारहरुका बथान नियाल्दै
पागलपनमा म
कुरुप अनुहारहरु खोजिरहेछु\

स्वरुपले राम्रा मैदानहरु
उपयोगीताले बन्जर पनि हुनसक्छ
र त ति फैलावटसँग
मेरो पागलपन असाध्य डराउँछ
अनी त,
सपना रोपी सम्भावना फुलाउन
समयको कान्ला उक्लिँदै
म मेरो पागलपनमा
अजङ्गको भिर खोजिरहेछु\

अधमरो सिर्जनाको छातीमा
अहँकारको भुल्कोहरु
बुढो सभ्यता बोकेर
पागलहरु भन्दा पृथक भनिन खोजिरहेछन्,
हरेक सिर्जनाको क्षण
पागल आकाँक्षाको प्रतीति न हो
म मान्छेहरुको
अनगिन्ती शहर डुल्दै
पागलहरुको बस्ती खोजिरहेछु\

पागलआँखाले चियाउने दृष्यनहरु ,,,

आखिर सभ्यता बुढै भएछ!!
सभ्यताकै चिहानघारिमा
सर्बथा नयाँ फूल फुलाउन
म पागलहरुको ऐक्यबद्द
हात र हाँसो खोजिरहेछु
पागलहरु नै आफ्नो बोली बोल्छन्!!
म अझै पागल भन्दा पनि पागल हुन खोजिरहेछु ***

**देश दुख्ने मुटु**

**देश दुख्ने मुटु**
दीप्स शाह
deepssanu@gmail.com

मिल्नेभए यो अढाइसय ग्रामको मुटु
अनगिन्ती टुक्रा पारेर
मनचिन्ते आकारहरुमा ढालेर
नाङ्लो र ढाकरहरुमा
खर्पन र पेरुङ्गोहरुमा
नभए पटुकीको भित्री गाँठोमा पोको पारेर
हिमालदेखी उँधो पठाइदिन्थेँ
तराइदेखी उँभो लगाइदिन्थेँ
मनैले मात्र के हुनेरहेछ र!
पेट भन्दा ठुलो बाध्यता जिन्दगीको अर्को नहुने रहेछ !

भोका सन्तानको आशातित अनुहारमा
म कुन दर्शनको बखान गरुँ?
बेदनाले खुम्चिएको मुटु
अलिकती हाडमासुले छोपेर
श्रम बेच्दै बालुवाको कणकणमा
प्रत्याशित भरे भोलीको चुल्हो बाल्न भौंतारीइरहेको 'म' लाई
पहिले त जाउलो चाहिन्छ
छानो चाहिन्छ
लाज ढाक्ने दुइटुक्रा बर्को चाहिन्छ ,,,,
उदाङ्गो तनले ढाकिएकोमनहरुको अभिनय गर्न नसकिने रहेछ!

झ्याङ्ग्प्वाल मजेत्रोमा छोपिने
असफल प्रयासमा जिन्दगीको कहर काट्ने
नङ्गाको बगालमा देशको कुन पाली छाउने कुरा गरुँ??
हरियो देशका सुनौला मनहरु
मरुभूमीको तातोमा क्याक्टस बाँच्नुछ
सम्झनाको जालिरुमाल
किन्ने
साट्ने

जिन्दगीको एक कुइनेटोमा
भरीएको पेट
अनी ढाकिएको जिउ
आफ्नै छानोमुनी लुकाएर
स्वाभिमानको बिस्तारामा लडिबुडी गर्ने
एक त्यान्द्रो सपनामा तुर्लुङ्ग झुण्डिदै
घरी उँभो सगरमाथा नियाल्नु छ
घरी सुस्केरामा तलबी सन्तोष साट्नुछ
आश्वासनले जीवनका खाँचा नटर्ने रहेछन !

पुर्खाको बाक्लो छालामा लुटुपुटिएर
हिजो खाँदै सपनाको भोली डकार्दै
आज देख्दै नदेखी
बुझ्दै नबुझी
सुन्दै नसुनी
नटिल्पिलाएका पसिना
चमरले हम्केर
अझै भन्छौ कि म निष्ठूर छु??
माटो भुलेर आफुमा केन्द्रित छु?
कि मलाई देश दुख्दैन?
कि देश हेर्ने ऐनामा म प्रतिबिम्बित हुँदिन?
हेर ! नियाल मेरा छातीका कोलाजहरु !
सुँघ मेरा ताजा पसिनाहरु!
बनिबुतोको एक एक हिस्साले रङ्गिएको मेरो रगत!!
त्यहीँ पाउनेछौ मेरो देशचिन्तन्
त्यहीँ देख्नेछौ देश दुख्ने मुटु र आफु देखिने ऐना ।।।
*************

ओ! यादहरु हो!

ओ! यादहरु हो!!
by Deeps Shah
ओ! यादहरु हो!
आओ! छातीको छेउ दु:खाएर जाओ!
भो सक्दिन सुक्न अझै अरु
यि सुष्क परेली भिजाएर जाओ।

छोडिएको समयको डोब
घाऊहरुमा कैद रहन्छ
पलपलको चहर्याइमा
'हिजो'संधै ताजा बन्छ
दुख्नुमै जीवन मिठो छ!!!

ओ!यादहरु हो!
आओ!एक मिठो घाऊ दिएर जाओ!
यि सुष्क परेली भिजाएर जाओ!
ओ!यादहरु हो!

लोलाएका आँखाभित्र
टोलाएको कल्पना हुन्छ
अनिदो रातहरुमा
उस्तै अब्यक्त कष्ट हुन्छ
अनिदो कष्टमै रातको एकान्त मिठो छ!!!

ओ! यादहरु हो!
आओ! हररातको निन्द्रा बिथोलेर जाओ!
यि सुष्क परेली भिजाएर जाओ!
ओ! यादहरु हो!

'घर' -कथात्मक निबन्ध

'घर' -कथात्मक निबन्ध

मलाई सम्झनाहुँदा हामी मुलघरको बाहिरपट्टी छेउमा जोडीएको सानो पखेटे पालीमा बस्थ्यौँ। त्यसलाई सबैले ग्वागल भन्थे। तराइको लामो समयको गृहस्थी बोकेर बाबाआमा हामी दुई बच्चा च्यापेर मुलघर पहाड फर्केदेखी त्यही ग्वागलमा बस्न थालेको रे। भित्ताको काउलेलेक माथिबाट दिउसो मध्यान्हमा एकैछिन एकझुल्को घाम पोखिएपछी तुरुन्तै देउरालीको डाँडाँले छेको पारीहाल्थ्यो। त्यै एकछिनको न्यानो घाम अनी बाँकीको सेपिलो त्यही पखेटे ग्वागललाई मैलेजीवनमा प्रथमपटक घर भनेर चिनेँ।
खोइ किनहो कुन्नी! मलाई बुझ्ने भएदेखी नै 'घर' शब्द सँग निकै आकर्शण थियो, आत्मियता थियो । उसो त घर नरुचाउने कुन प्राणी होला तर मलाई अलिक बेसी नै आत्मिय लाग्थ्यो शायद। अँ म ग्वागलको कुरा गर्दै थिएँ , त्यो सानो पखेटे ग्वागल, सांघुरो ग्वागल तर मेरो प्रिय ग्वागल। त्यो मेरो थियो। हाम्रो थियो।
अंशको मामिलामा के खट्पट परेछ भाईभाइमा कुन्नी! एकदिन बाबाले हामी सबैलाई घिच्याउँदै बेसी फाँटमा झार्नुभयो। म निक्कै रोएँ त्यसबेला। "बाबा! ग्वागलपनी बोकेर लैजाउँ न! बेसिमा!!" भन्दै रुन्थेँ भनेर आमा अझै पुराना दिन सम्झाउनुहुन्छ कहिलेकाहीँ। बेसी झरियो ,,सङै हाम्रो घर पनि झर्यो। उसबेला अभाबले उन्मत्त पखेटा हालेको थियो शायद ,,मकैको ढोडले बारेको झुपडिमा लग्भग दुई साल हामीले टाउको लुकायौँ । त्यही झुपडी फेरी मेरो अर्को घर बन्यो। घर त के थियो ,,गतिला चारओटा बाख्राका पाठा सजिलै हलचल गर्न नसक्दाहुन तर हामी चार मानव प्रानी भएभरका झिटिगुन्टा सहित त्यही झुपडीमा अट्यौँ । बाबा भन्ने गर्नुहुन्थ्यो,"मजबुरिका नाम माहात्मा गान्धी"। हिन्दी सिनेमा उहालाई मन पर्थ्यो ,,उखान पनि उतैको थियो। सुरुमा म निक्कै रिसाएँ झुपडी देखेर जसले मलाई बार बार प्यारो ग्वागल सम्झाउँथ्यो। तर बानी निरन्तरताको उपज हो शायद ,,,मलाई बनी पर्दै गयो। भनुँ पार्दै गएँ। अन्तत: मलाई त्यै ढोडे झुपडी प्रिय लाग्न थाल्यो। त्यो त हाम्रो घर थियो नि! कहिलेकाहीँ बाबालाई सोध्थेँ ," ग्वागल पनि घर हुने, झुपडी पनि घर हुने, बिल्डिङ्ग पनि घर हुने, कसरी यस्तो हुन्छ बाबा??" बाबा भनु हुन्थ्यो," मान्छे जहाँ आडलागेर बस्छ त्यही घर हो। घर ढुङ्गा माटो या ढोडले बन्ने हो तर महत्व मायाले दिने हो। जस्तो कि हामी स्बै एकर्कालाई माया गर्छौँ। " म बाबाको सबै कुरा बुझ्दिन थेँ तर 'घर' शब्दलाई बिशेष जोड दिन्थेँ ,जुन मेरो अती प्रिय आत्मिय थियो।
अली पछी ढुङ्गामाटा र काठको जोडजाममा अली पक्की घर बनाउनुभयो बाबाले। मलाई अझै सम्झना छ, त्यो घर बनाउदा राती अबेरसम्म पनि म ससाना काठकाटुक्रा ढुङ्गा बटुल्दै एताउती गरिरहन्थेँ निक्कै काम गरेजस्तो। सबै खुशी थिए नयाँ घर बन्दै गरेकोमा । म अलिक बेसी उछालिएकी थिएँ खुशीले। घर सबैलाई चाहिन्छ बस्नको लागि नत्र रात पर्दा, पानी पर्दा हुरी आउँदा कहाँँ जानु!! म यस्तै बुझ्थेँ तर कहिलेकाहीँ बाबाले अरु सँग भनेको सुन्थेँ," आफु गैयो भनेपनी केटाकेटीका लागि ओतलाग्ने ठाउँ हुन्छ नि!" 'गैयो भनेपनी' यो शब्द सुल खैं गड्थ्यो मनमा। बाबा नहुंदा हामी यही घरमा बस्नुपर्छ ,,यस्तै सोचेर मैले बाबा र घरलाई एकार्काको पर्याय मान्थेँ शायद। अनी उतिकै प्यारो पनि।
छोरीले जात जनाउँछे भन्ने भनाइ थियो/ छ अझैपनी। म पनि घर लिपपोत गर्न खुब मन गर्थेँ सानोमा। दसैं तिहारमा टोलका काकी दिदी हरु सँग पारी खाँडीको खोल्चीसम्म पुग्थेँ रातो र सेतो माटो लिन त्यै प्यारो घर रङाउन भनेर। सक्ने भन्दा बेसी माटोको पोको बोकेर कन्दै कन्दै हात पाउ टेकेर घर फर्किन्थेँ तर किन्चित दु:ख लाग्थेन। किनकी त्यो सब मेरो प्यारो घरको लागि हुन्थ्यो।
समयको पैया घुम्दै गयो ,,हामी ठुला भयौँ ,घर पुरानो र झन प्यारो हुँदै गयो। सबै आ-आफ्ना काम,अध्यन तिर लागियो तर घर सदा झैँ सबैको केन्द्रबिन्दु थियो। आस्थाको ,आस्रयको र आफ्नोपनको मियो थियो। मेरो उमेरले उकाली लागेको हेर्दै बस्यो घरले। त्यो बिचमा मैले घर परिवार बाहेक अर्को कोहिलाई माया गरेँ । मेरो बिहे भयो त्यही मायालु सँग । त्यसपछी म पुन बेघर बनेँ। बिहेको कार्यक्रम समाप्ती सँगै त्यो घर जुन मेरो अती प्रिय थियो मेरो रहेन। मेरो अधिकार रहेन। त्यो त मेरो घर बाट बदलिएर 'माइती' पो बन्यो। यता म साँच्चैको बेघर बनेँ। मेरा श्रीमानको पुर्ख्याउली घर बेचिएको रहेछ र उसैकारण हामी डेरामा बस्नु पर्ने थियो। निकै समय म जिन्दगीको नयाँ सुरुवात ,नया जिम्मेवारी र मायालुको साथको खुशी र 'घर' आफ्नो नरहनुको पिडामा उचालिँदै पछारिँदै रहेँ। डेरा पनि त घर हो! बाबाको कुरा याद आउँथ्यो," मान्छे जहाँ बस्यो त्यैं घर हुन्छ माया र आफ्नोपनले बाँध्न सके" मैले निकै कोशीस गरेँ त्यो डेरालाई 'घर' स्विकार्न तर सकिन।
समयसमयमा आत्तिँदै 'घर' पुग्थेँ आमाबाबालाई भेट्न। वरपरकाले भन्ने गर्थे,' पल्लो घरमा पाहुना आएकाछन्"। म किन पाहुना?? कसैले सोध्थे," कती दिनलाई आयौ माइत?" किन माइत?? मलाई कहिल्यै पाहुना र माइती शब्द मन परेन जुन शब्दले मलाई मेरो घरसङको सम्बन्ध बाट बिरानो महसुस गराउँथ्यो। आक्कलझुक्कल 'घर' जाँदा हेर्थेँ आफुले कती रहर गरी लिपपोत गरेको भित्ता, फलैँचा, बाहिरको अम्बाको बोट, चोटामा मेरो सुत्ने बिस्तारा, मेरो पुरानो सन्दुक, खाना खाँदा मैले बस्ने पिरा, मलाई मन पर्ने अंखोरा सबै सबै त्यस्तै हुन्थ्यो ,,मायाले मुसार्थें। त्यो घरसँग एक खालको अब्यक्त अवर्णणिय आत्मियता थियो अझै ,न्यानो तातो मिठो खोइ के के असाध्य आफ्नो लाग्थ्यो। फेरी झलक्क 'माइती' र 'पाहुना' शब्दले मन कटक्क खान्थ्यो। तर म दुखेर के हुन्छ? सत्य त त्यही थियो कि त्यो घर अब मेरो रहेन। मैले त अब आँफैले मेरो घर बनाउनुपर्छ।
समय सँगै जिन्दगीको मान्यता बबदलिँदोरहेछ। आदर्श बदलिँदोरहेछ। रहर र चाहनापनी पो उलटपालट हुँदोरहेछ!! समयले खोइ कस्तो कस्तो लुकामारी खेल्दै रह्यो जीवनमा ,,,अभाब र अप्ठ्याराको झाङमा अल्मलिँदै अल्मलिंदै बाँच्दै त छु तर मेरो "घर" अहिले सम्म बनेन। मैले नचाहेको कहाँ हो र! तर खोइ के मिलेन ,घर अहिले सम्म बनेन।
सत्य त यो पनि हो की मलाई उहिलेको झैँ 'घर' प्रती मोह पनि छैन। घर हुनैपर्छ भन्ने केही छैन । मैले देखेँ यो बिचमा उती मेहनतले नङ्रा खियाउदै घर बनाउने बाबा जाँदा खाली हात जानुभयो। त घर किन यती बिघ्न मोहको कुरा?? कहिलेकाहीँ लाग्छ आ!! होस् म कहिले घर बनाउदिन। तर फेरी आत्मा छाम्छु ,,भेट्छु घर बनाउने त्रिष्णा कतै मनको नेपथ्यमा अझै पो जिवितै छ! तर किन?? अहिले त म उहिलेको झैँ केटाकेटी रहिन ,,जस्तो कुनैबेला थिएँ र घरलाई बाबाको पर्याय मान्थेँ। आँखा चिम्म गरेर सोच्छु। बाबा आउनुहुन्छ मनको आँखामा र भन्नुहुन्छ ,"आफु गैयो भने पनि केटाकेटिकालागी ओत त रहन्छ नि!" हो त! घर मान्छेको लागि अती मोहको कुरा रहेछ। आकाँक्षा रहेछ अनी तिब्र आवश्यकता रहेछ तर आफ्नालागी कम् र 'केटाकेटी' का लागि बेसी रहेछ!! कहिलेकाहीँ मेरो चुल्बुले केटो लाडिँदै भन्छ," आमा!! म मेरो घर आँफैँ बनाउछु नि मेरो लागि त!" त्यसबेला उसका बाबा मक्ख हाँस्नुहुन्छ। तर मलाई भन्न मन लाग्छ," छोरा!! घर आफ्नलागी कम् केटाकेटीका लागि बेसी बनाइन्छ! तिमी पनि आफ्नैलागी बनाउँदैनौ। त्यो घरको हकदार तिम्राकेटाकेटी हुन्छन्।" तर म भन्दिन उसले सुन्ने गरी । मनमनै भन्छु "आफु गैयो भनेपनी केटाकेटिकालागी ओत रहन्छ नि!"

बाढीको कामना

बाढीको कामना /

निरव आकाश मुनी
चिसो जून ओढेर
निष्प्राण बगरको छातीमा
म कामना गर्छु
एउटा बेगबान बाढीको!!

बाढी??!!
प्रलय!
बिपत्ती!
अनिष्ट!
ध्वंश!
बर्बादी!

यि तमाम अर्थ भन्दा भिन्नै बाढी,
सबैले जानेको अर्थ भन्दा अर्कै बाढी,
म चाहन्छु त्यस्तो बाढी
ओ बाढी!!
आउ तिमी !!
आदिम गल्छेडो छोडेर
नयाँ मार्ग हुँदै आउ!
यि निष्प्राण बगर ढाक्ने
मलिलो माटो बोकेर आउ!
बगोस तिमी सँगै यि अर्थहिन सुर्काहरु
फराकिला पाटा लिएर आउ!
यि बेकामे काँसे घारी बगाउन आउ!
यि चिप्ला काला लेउ बगाउन आउ!
आउ बाढी तिमी आउ!
नत्र यो निर्जन बगर
कहिले उर्बर होस्
यो आत्माहिन ढुङ्गामा
कहिले समबेदना पलाओस
यो जर्कटो गेग्र्यानमा
म कहाँ सम्भावनाको फूल रोपुँ!
तिमी आउनैपर्छ
सभ्यताको चिहानघारी सुकिलो पार्न ,,

तब म चेतनाको कलमी बिरुवा रोपुँ
तिमीले छोडेको माटोमा,
बाढी! मेरो यो तिमीलाई निमन्त्रणा !!
स्विकार मेरो निमन्त्रणा!!
पुरा गर मेरो कामना!!!!!
*****

//प्रेमपत्र/

//प्रेमपत्र//


बिस्मित निर्लिप्त आँखाहरु
आशा भरी मन् हरु,
सुस्केरा ,उच्छ्वास
मलिन अनुहार ..
खग्रास ग्रहण को अन्धकारमा
अन्दाजले छाम्छाम छुम्छुम गर्दै
म लेख्दैछु प्रेमपत्र ...

बिखण्डित बस्तीहरु
पलायनप्राय: जीवन ,
डढेलोपछिको
निसाध् धुँवाको मुस्लो ..
कालो निलो अँगार अनी अनुहार
तिनै बर्बादिको कहानी टिपी
म लेख्दैछु प्रेमपत्र ...

अहिँसा शान्ती र बुद्ध
कण्ठस्त ,, मनको कुनामा थुनेर
क्षत् बिक्षत टाउका र गिँडहरु गन्दै
तिनैका हिसाब किताब समेटी
अश्रुपुरित नयन संगै
रणभूमि को छातीबाट
म लेख्दैछु प्रेमपत्र ...

आक्रान्त मन ,
त्रसित आत्माहरु
बिचलित आज र अनिस्चित भोली बिच
सम्भावनाको खडेरिमा
धुमिल सपनाहरु बटुलेर
नुनिलो आँशुको बुंद बुंदले
म लेख्दैछु प्रेमपत्र ...

प्रिय!! तिम्रो अपेक्षा बिपरित,
तिम्रो आकांक्षा को उल्टो
तिम्रो कल्पनाको साटो
एक अकल्पनिय ,ह्रदयबिदारक ,,
प्रणय र माधुर्यता भन्दा टाढा
तितो यथार्थ तर ऐतिहासिक..
म लेख्दैछु प्रेमपत्र ...

तर ,,तर
यो अन्तिम हुनेछ
यो समाप्ती हुनेछ
यो पूर्णबिराम हुनेछ
यो ध्वंस र बितण्ड
धोखा र बर्बादी काहानीको ,,
यो पत्र अन्तिम हुनेछ...

आशा छ ..
फेरी मायाका कुरा लेखुँला
प्रणय का प्रेमिल कुरा लेखुँला
सपना र रहर अनी ..
सम्भावनाका मिठा शब्दहरु लेखुँला
बस् अहिलेलाई ,,
मुटुमाथी ढुङ्गा राखी
आशु र रगतको मिश्रणले
म लेख्दैछु प्रेमपत्र ।।।

पागल

पागल


पागल बस्ती
पागल आकाँक्षा
पागल उत्सुकता
पागल खोजी
पागल सौन्दर्य
पागलहरुको खोज
न्युन पागलहरुको रहर भित्रको म पागल !!

आवरणिय सुन्दरता भित्रको
बिक्रित रुपसँग
मेरो पागलपन असाध्य डराउँछ
अनी त,
अनिन्द्य सौन्दर्यको
सार्थक खोजिमा
अनुहारहरुका बथान नियाल्दै
पागलपनमा म
कुरुप अनुहारहरु खोजिरहेछु\

स्वरुपले राम्रा मैदानहरु
उपयोगीताले बन्जर पनि हुनसक्छ
र त ति फैलावटसँग
मेरो पागलपन असाध्य डराउँछ
अनी त,
सपना रोपी सम्भावना फुलाउन
समयको कान्ला उक्लिँदै
म मेरो पागलपनमा
अजङ्गको भिर खोजिरहेछु\

अधमरो सिर्जनाको छातीमा
अहँकारको भुल्कोहरु
बुढो सभ्यता बोकेर
पागलहरु भन्दा पृथक भनिन खोजिरहेछन्,
हरेक सिर्जनाको क्षण
पागल आकाँक्षाको प्रतीति न हो
म मान्छेहरुको
अनगिन्ती शहर डुल्दै
पागलहरुको बस्ती खोजिरहेछु\

पागलआँखाले चियाउने दृष्यनहरु ,,,

आखिर सभ्यता बुढै भएछ!!
सभ्यताकै चिहानघारिमा
सर्बथा नयाँ फूल फुलाउन
म पागलहरुको ऐक्यबद्द
हात र हाँसो खोजिरहेछु
पागलहरु नै आफ्नो बोली बोल्छन्!!
म अझै पागल भन्दा पनि पागल हुन खोजिरहेछु ***

पहिचान

पहिचान


छिमेकी सुगाको रटाइ
'अन्धोन्माद'मा
बाबाको उपदेश

आमाको लोरी,
चौकोशभित्रै चिहान खनेर
भूतलमा गाड्न उद्धतहरु
कुलको ईतिहास उपहास गर्दै
जमातमा डुक्रिँदैछन,
मैले
आफ्नी आमाको लाम्टोलाई
पूजा गर्दा मेरो प्रार्थनाको दोहोलो काढिन्छ
तर म जान्दछु सबै डुक्रिनेहरु
पवित्र मन्दिर रुङ्ने शिवका साँढे हुँदैनन्\

गिदिको मोहनभोग
'सतही स्वादमा'
खोपडिको घोटाइ

साधनाको उचाइ,
मझेरिमै धुनी बालेर
आगो ताप्न अभ्यस्तहरु
हूलका हूल अट्टहास गर्दै
चरुको नाममा डढाउँदैछन्,
मैले
आफ्नै ईतिहासको पानालाई
छातीमा टाँस्दा असह्य भिड चिच्याउँछन्
तर म जान्दछु सबै भिडको चिच्याहटमा
साधनाको अनवरत शिंहनाद् हुँदैन\

सबै अप्ठ्यारा गोरेटाहरुले
थोरै बटुवाको पैताला छुन्छन्
अग्ला पर्बतका चुचुराहरुले
थोरै साहसीलाई अङ्कमाल गर्छन्
दर्शनका घनघस्या उक्लिन
कठोर खुड्किला टेक्नुपरेझैँ
साँच्चै ,,
आमाको खास्टो जोगाउन पनि
सँधियारको पटुकी चोरेर कहाँ हुन्छ??

मलाई थाहा छ पराइको तानमा
पहिचानको रेशमी धर्सो हुँदैन।

निर्लज्ज अन्त्य हुनेछ

निर्लज्ज अन्त्य हुनेछ



खन्डहर बिगत का,
भग्नावशेश खटिप्वाल बाट
अनन्त भबिस्य चिहाउने हरु
बर्तमान को लाम्बद्ध बस्ती बसाउदै छन्
बन्द गर तिम्रा बिनाश्कारी उर्जा हरु
किनकी ,,यो बस्ती को एकात्मक घनिस्ठता
तिम्रो ध्वन्स को सुनामी भन्दा
शक्तिशाली ,,,तेज घनत्व को हुनेछ ,,

बिलित खरानी का थुप्रो बाट
धुवाउदो झिल्का हरु मा
दुरगामी महत्वाकान्क्ष्या बोक्ने हरु
सौर्यात्मक ज्वाल बोकी उठ्दै छन
टाढा लैजाउ तिम्रा कुटिल काला बादल हरु
किनकी ज्वलित यि सम्भावना का बेग हरु
तिम्रो बेमौसमी झरी भन्दा
अनवरत द्रुतगामी हुनेछ ,,

आसु सकिएका ,निर्लिप्त ,,
तर सपना देख्ने आँखा हरु
सुदुर क्षितिज नियाल्दैछन
हटाउ तिम्रा झुट का सेता पर्दा हरु
किनकी यी आँखा बाट बग्ने भेल अब
नुनिलो आसु होइन अग्रगामी प्रबाह बोक्ने
रक्तिम बाढी हुनेछ ,,

रोक कुटिल खेल ,
आत्मघाती सपना हरु
भाग ,पलाएन होउ या गर आत्मसमर्पण
नत्र तिम्रा घातक एम्बुश मा
तिम्रै पुस्ता को महल ध्वस्त हुनेछ
ईतिहास का पाना पल्टाउने
आउँदा हरेक पिढी सामु
तिम्रो हार आँफैमा अप्नत्व हुनेछ
प्रलाप गर्जन एकैछिन बिनाशी आडम्बर को
तर ,,,निर्लज्ज अन्त्य हुनेछ ।।।।

/त्यो दिन.. सपना तुहिन्नन्/
अन्योलको सिरकभित्र
चकमन्न रात तन्किरहेछ,
आधा खुल्ला
आधा बन्द आँखाको बिचमा
इनर्सियाको धङ्धङी जस्तो
बुद्दको सपना प्रतिबिम्बित हुँदैछ,
सपना?!
बुद्दको सपना कि
सपनाको बुद्द??
बादल बोकाइएका आँखाहरु
सपनाको गर्भाधान् कसरी गरुन्!
यहाँ सम्भावित सुनौलो सपना समेत तुहिँदोछ\

त्रासदी ओतमुनी
चार भित्ता उदाङ्गिरहेछ,
थोरै ह्वाङ्गै
थोरै छोपछापको बिचमा
काल्पनिक आकृति जस्तो
टाउको ओतिन खोजिरहेछ,
ओत् ?!
टाउकोको ओत् कि
ओतको टाउको??
उडाइएको छानोमुनी
टाउकाहरु कसरी ओतिन्छन्!
यहाँ मनकै छानो समेत चुहिँदोछ \

संक्रमणको चपेटामा
सबैखाले खेती चौपट नाशिइरहेछ,
थोरै आशा
धेरै खतराको दोधारमा
नियतिले खेल्ने जूवाजस्तो
किसान बिउ छरिरहेछ,
बिउ?!
उम्रिने बिउ कि
कुहिने बिउ??
बिषादी मिसाइएको माटोमा
बिउ कसरी उम्रन्छन्!
यहाँ भरोसा कै बिउ कुहिँदोछ ।

के निर्दोष आँखाहरु
बबुरा टाउकाहरु
भ्वाङ्ग नपरेको छानोमुनी
ओत लागेर,
बुद्दशान्ती सपना देख्दै
मलिलो करेसामा
सकुशल बेर्ना उमार्न पाउन्नन्??

बर्बादिका प्रस्तरले
टेकेका पैतालामुनी
बिस्तारै ,,बिस्तारै
जमीनको टुक्रा खस्क्याइनुपर्छ
बिस्तारै ....
छातीमा दृढताको पर्खाल उभ्याइनुपर्छ
बिध्वँसको घाउ
बिध्वंसिलाई चर्क्याइनुपर्छ
त्यो एैतिहासिक सुरुवात
किसानहरुबाटै हुनुपर्छ
त्यो दिन...
बिचारका
सपनाका
सम्भावनाका
युगिन अक्षरका
बिउहरु हरएक
किसानका करेसामा
निर्धक्क उम्रेर टाउको उठाउँछन्
त्यो दिन...
आँखामा बादल हुँदैन
सपना तुहिन्नन्
त्यो दिन..
*****

तिमीसँग एकरात माग्दैछु

तिमीसँग एकरात माग्दैछु


पहिले कहिल्यै नमागी
अनुनय र याचनै नगरि
एकसरो बँचाइको
लम्बेतन सडकमा
थप थप थप...
कल्पनातित
अतित
ब्यतित
कथितजस्ता इट्टाहरु थपिरह्यौ ,,थपिदियौ,
तर आज,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु।

तिमीले दिएका पलहरु
तिमीले निम्त्याइदिएका अवस्थाहरु
भाग्यको छातीमा उम्रेको
निलो शिरिष सम्झी
अनवरत
चुपचाप
चु..प..चा..प...
हरतरहले
गोड्दै स्याहार्दै आएँ
तर आज,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु।

कोलाहल बिहिन
थकान बिहिन
शितल जूनको शिताम्य पाटङ्गिनिमा
भित्रका यि
उकुसमुकुस भावनाका घडाहरु
गुम्सिएका तरङ्गहरु
भन्न नसकिरहेको
देखाउन नसकिरहेको
असन्ख्य उत्ताउला तरुणी भावना
छ्यालाब्यालती तिम्रो छातीमा पोखिदिउँ!!
यही रहरमा,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु।

उफ्फ! अचाक्ली छट्पटिमा
मन र मष्तिस्कको
बेपर्बाह समभोगबाट
रातैभरी बग्रेल्ती..
चेतनाका बिज यत्रतत्र छरिदिउँ!
भोलिको बिहान
चेतोप्रद सर्बथा नौला लहराहरुले
तिमीलाई चिहाउन्!
म तिम्रो
हिजो,
आज,
भोली र
भोलिको पनि भोलीहरु
व्याख्यागर्ने सिङ्गो दर्शन लेखिदिन्छु,
जिन्दगी!!
ओ! जिन्दगी!!
यही सपथ सहित याचनामा
आज तिमीसँग
"एक वयष्क बिचारको रात" माग्दैछु,
तिमीसँग एकरात माग्दैछु ।।
***

तिमी र म होइन

तिमी र म होइन


तिम्रो खुट्टा ढोगिन ,
बुढी औलो धोएर पानी खाइन
खुट्टा को जुत्ता उतार्दिइन
तर नभन सम्मान गरिन ।।

घुम्टोले टाउको छोपिन
बार्ह हाते फरिया को सप्को हालिन
चौबन्दी मा आफुलाई सजाइन
तर नभन संस्कार पछ्याइन ।।

कैलेकाही समय मा तिमीलाई खाना बनाइन
तिमी जादा बिदाइमा बाइ भन्न पाइन
तिमी आउंदा स्वागत मा रहिन
तर नभन कर्तब्य निभाइन ।।

ढोँग देखाइ खुट्टा नढोगे पनि
हार्दिकता भरी अँगालेको छु
खुट्टा को जल होइन तिम्रो
पसिनाको मोल बुझेको छु ,,,

स्विम्मिङ सुट मा पौडी खेलेर
ऐतीहासिक मेडल जितेको छु
छरिता पहिरन लगाएर
दैनिक जीवन सरल बनाएको छु ,,,

तिमी सँग हात बटाएर
हैंसेमा होस्टे गरेको छु
तिम्रो स्वागत मा नउभिएर
अन्य जिम्मेवारी निभाएको छु ,,

साकारात्मक परम्परा
मन भरी बोकेको छु
अभावका चोट हरु
सिर्जनाले छोपेको छु ,,,

परम्पराको रखवारी मात्र होइन
परिष्कार पनि त गर्नु पर्छ
पुरातन लाई पच्छ्याउने मात्रा होइन
नयाँ आबीष्कार पनि त गर्नु पर्छ ।।

मेरो परम्परा मेरो राष्ट्रियता
मेरो संस्कार मेरो सम्प्रभुता
म मा संधै सवार छन
संगै मेरो आत्मियता ।।

म बाडिन्छु कर्मशील भई
तिमीले हात दिनै पर्छ
समय सापेक्ष समुन्नत हुन
तिमीले साथ दिनै पर्छ ।।

साकारात्मक परिवर्तन को लागि
सोच फराकिलो बनाउनु पर्छ
प्रिय!! पहिले तिमीले मलाई विश्वाश गर्नु पर्छ
तिमी र म होइन ,,अब हामी बन्नु पर्छ

जीवन पाहुना

जीवन पाहुना


चिसो रात मा अन्धकार् को खास्टो भित्र ,
आफ्नै तातो खोज्ने हरु ,
नाक खुम्च्याउछन
स्वार्थ को हाट बजार मा
कपट को मण्डी ब्यापारी को हाउभाउ देखी ..

भोको पेट मा अभाव को भान्छा भित्र ,
सन्तोष को जाउलो पकाउने हरु
मौन रहन्छन
अहन्कार को थाली मा
सुन को भाग पस्किने को स्वाठ देखी ..

जीवन पाहुना ,अनिस्चित उकाली ओराली
हिंडेर सकिन्न ,हिंड्ने सकिन्छ
तह तह को आ आफ्नै बगाल मा
मान्छे बाडिएको छ
पुग्ने ठाउँ एउटै हो बाटो जहाँ हिंडे पनि
सुन ,कपट ,,चिसो रात ,,
जे देखे पनि ,,,जे भोगे पनि ,,,।।।

।।जिन्दगी।।

।।जिन्दगी।।
पटक पटक
उतार चढाव हरुमा जाँच् दिनुपर्ने,
रहरको मेरुदण्ड,
कतै जोड्दै त कहिले कतै भाँच्दिनुपर्ने,
गह मै आँशु छ,
तै पनि ओठ फैलाई हाँस्दिनुपर्ने,
नचाहेरै पनि,
बाध्यताको रंगमञ्चमा नाच्दिनुपर्ने,
थोरै आफ्नो लागि,
अनी धेरै अरुको लागि साँच्दिनुपर्ने,
फगत...
आशाको त्यान्द्रोमा झुन्डिएर बाँच्दिनुपर्ने,

जिन्दगी ...यही त हो जिन्दगी ।।।

//कामना डायस्पोरिक महाकाब्यको//

//कामना डायस्पोरिक महाकाब्यको//

हर बिहान म आँखा खोल्छु
एउटा न्यास्रो ओच्छ्यानमा
बैराग्यको च्यादर भित्रबाट
हाइ काढ्छु अनी..
श्रीगणेश गर्छु अभ्यस्त दैनिकिहरु
नमिठो उच्छ्वासमा ,,

दिन उम्केर जवान हुँदा,
पाताले थुम्को हेर्दै
सगरमाथाको न्यास्रो मेटाउन खोज्छु र
मृतसागरको सतहमा
आफ्नै आकृतिहरु खोज्नेगर्छु
सहसा ,,आँखाहरु चिसिन्छन्
परदेशको नमिठो अनुभूतीमा..

शनै शनै ,
आत्मियता बढेझैँ लाग्छ दुरिमा
प्रगाढता बाक्लिँदै
हृदयका घडा छचल्किन्छन्
मातृभूमीको न्यानो उष्मा मनको पुलेसोमा
म लेख्न बस्छु 'देश प्रेम' काब्यकथा
लमतन्न... भूमध्यसागरको किनारमा,

खेस्रा कागज संगको प्रेमालाप
पस्छु साहित्यको शयनकक्ष
अनी ,
उस्तै लाग्छन् 'ती' हिमाल 'यी' थुम्का
बिस्तारै धमिलिंदै जान्छ
'परदेश' को धर्सो।
बाँकी,
एकाग्रता,आत्मियता,तन्मयता
आकार लिनथाल्छ स्नेह
प्रादुर्भाव हुनथाल्छ प्रेम
म बत्तिन्छु कलम सङ्गै
खररररर खर् खर् खर्
.........
ओह! म हराउंछु ,,
अन्तर्मन् को गहिराइमा
ब्यग्रित कामना गर्छु..
जन्मियोस एक "डायस्पोरिक" महाकाब्य
म चढाउंछु सगरमाथाको शिरमा ।।।

//म कतै जाँदैछु/

//म कतै जाँदैछु//
यो बिचित्रको शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
यो मेरै स्वनिर्णय हो,
म जानै पर्छ ,अहिलेलाई छुट्टीनै पर्छ \
छातीमा मुट्ठी ठोकेर ।
आकर्षण बाहेक अरु केही छैन,
सोचमा कतै समानता छैन,
अलग अलग आँखाका हेराइ..
तिमी रङ्गमा रम्न मात्रै खोज्छौ
रङ्गिन अवयव बुझ्दै बुझ्दैनौ,
उफ् !!!!!!!!
तिम्रो आकर्षण मेरो गालाको लाली मात्र हो,
डराउँदा म निली हुन्छु,
अत्तालिँदा पहेंली हुन्छु,
रिसाउँदा राताम्य हुन्छु,
,,,यी सबै रङ्गै त हुन् ...
तिम्रो सरोकार बजारे लाली पोत्नु संग हो,
कलेटी ओठ को प्राक्रित निल्डाम संग होइन\
त्यसैले ,
यो रमझम को रित्तो शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
तिमी उदार देखिन्छौ तर होइन,
म पुलकित हुन खोज्छु तर सक्दिन,
तिमी भन्छौ"तिमिलाई सम्पूर्ण स्वतन्त्रता दिन्छु"
मानौँ मान्छे हुनुको मेरो हक तिम्रो खल्तिमा बन्धक छ,
अहँ म मान्दिन ,मान्नै सक्दिन
यो अघोषित निरंकुसता,
यो कालो पर्दाले मेरो दृष्टि छेक्छ,
उफ् !!!!!!!!!!
त्यसैले,
यो खोक्रो आडम्बर को शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
माया गर्नु बाहेक अरु सबै फरक
तिमी धर्सो टेकेर बिस्तारै,, छल्दै
घुमाउदै बृत्त बनाउछौ जहाँ फेरी म अघोषित बन्दी हुन्छु,
निकास बिनाको कालो मुस्लो ले मलाई अझै पोल्छ,
त्यही धर्सो तानेर पर ,,,पर क्षितिज छुन तिमी रोक्छौ \
उफ्!!!!!!!
त्यसैले ,
सुन् को पहेँलो छानो तिमीलाई छोडि,
यो सम्भ्रान्त शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर...
बिछोड को भयानक काल्खण्ड पछी ,,,
तिमी आउने छौ मलाई भेट्न
एउटा नयाँ सोच बोकी ,पुरै बद्लिएर ..
त्यहा, जहाँ म पर्खिरहेको हुनेछु
एैतिहासिक पुनर्मिलन ,,
जहाँ तिमी अली तल झर्नेछौ,
म अली माथी उक्लिनेछु,
अनि एउटै धरातल टेकेर बराबरि उचाइमा
आकाश को निलो रङ्ग छोएर
प्रकृतिको हरियो छामेर,
माटोको रङ्गमा लाप्पा खेलेर
मुटुको रातो रङ्ग अनी तातो सामिप्यतामा हराउनेछौँ ,,
त्यतिबेला सम्मको लागि ,
मुटुमा ढुङ्गा राखी,
यो बिचित्र को शहर हुँदै म कतै जाँदैछु,
सानो कुटुरो तिम्रो याद मन् को खोपिमा बोकेर ।।।।

//उस्तै उस्तै लाग्छ //

//उस्तै उस्तै लाग्छ //


रामापिथेकस अंकल
आदिमतामा रौं ले ढाकिएर हिंड्थे,
म ,,
आधुनिकतामा सभ्यताको
एक्सरो टेरिलिन बेरेर हिंड्दैछु
उस्तै उस्तै लाग्छ ...,

देख्दैछु जीबहरुमा
जडत्व बढ्दैछ
खोइ किन किन
एकपटक फेरि
मिश्र र मेसोपोटामिया
उधिन्न मन् लाग्छ,
हेर्दैछु सभ्यहरुको भिड्मा
सभ्यता हराउंदैछ
खोइ किन किन
एकपटक फेरि
नाइल नदीको किनारैकिनार
डुल्न मन् लाग्छ...,

बनाउने 'एक्लै' सुसेल्छ
बिगार्ने 'जमात' चिच्याउंछ
कतै ..
पिरामिड र ग्रेटवाल
नभत्कियोस ..!
समयले बांकटे हान्यो
चेतना सुतिरहेछ,
दृष्य छ दृष्टि छैन
छाम्छुम गर्दैछु
'हिजो'र'आज'केही त फरक छैन
उस्तै उस्तै लाग्छ ।।।

"आगो"

"आगो"
आगो बर्बादी
आगो ध्वँस
आगो कलह
आगो बिनाश
आगो उत्पिडन
मात्र मात्र,,संहार!!

आमा!! म आगो सुलुत्त निलिदिन चाहन्छु
ताकी अब उप्रान्त यसको उग्रतामा
तिम्रो पच्छ्यौरी नजलोस,
तिम्रो,, झुपडी नडढोस् ।

आगो चेतना
आगो सभ्यता
आगो शक्ती
आगो सिर्जना
आगो साहस
आगो! आगो!,,जीउँदो सुचक !!
आमा!! म आगो ह्वालह्वाल्ती ओकल्न चाहन्छु
ताकी अब उप्रान्त तिम्रा मेरा सन्तान
नयाँ क्षितिज कोर्न सकुन्
झिल्सिँदो रातो कोइला जस्तो जीउँदो बाँचुन् ।

"आगो" र "आगो" को रुप
समानता
बिबिधता
प्रक्रिती
प्रतिक्रिती
आगै नजानी ओकल्ल्नु
आगै नजानी निल्नु
आगै नजानी चलाइनु
आगै नबुझी "परिभाषा" गरिनु
आमा!! यही त बिडम्बना थियो! छ!

तिमी निर्धक्क होउ आमा!
अब ,,
आगो मै निल्छु ,,मै ओकल्छु
'उद्दार' 'संहार'
आगो म आफ्नै हातले खेलाउँछु
ताकी अब उप्रान्त तिम्रा मेरा सन्तानले
"आगो" चिनुन् ,,,जानुन् !!!!!

//आँखा र लाज दुबै छोप//

//आँखा र लाज दुबै छोप//


आलस्यको चौकोशभित्र लामो बसाइ पछी
दैलो उघारेको बेला
करेसाबाट फूलको बेर्ना बेपत्ता!
सुनाखरिको बखान फलाक्दा फलाक्दै
आँखाले घुम ओढ्ला,
ध्राणशक्तीबिहीन् ठेउके नाकहरु!!!
आऊ एउटा स्वजिवी पलाँस रोप ।

भोकको लामो चित्कारपछी
सिस्नु फूलेकोबेला
फलामे चिम्टा बेपत्ता!
आस्वासनको कचौरो नियाल्दा नियाल्दै
सिस्नेफूल ओइलाउलान्,
आऊ साहसको अंकुसेले
मनको डालिमा विश्वाशको फूल टिप ।

फूलका बेर्ना चोरहरु,
फलामे चिम्टाचोरहरु
पैतालामा पत्थरी टाप ठोकेर
तिम्रो आगनमा शयर गर्न आउँदैछन्
साधुको परिधानमा
अब
तिम्रो कछाड च्यात्न
हे अलमस्तिहरु!!
सक्छौभने हत्केलाले
आँखा र लाज दुबै छोप!!!!

<अबउप्रान्त म स्पर्शमा होइन अनुभूतिमा हुनेछु >

<अबउप्रान्त म स्पर्शमा होइन अनुभूतिमा हुनेछु >


सखी! मलाई नखोज्नु अब प्रलापी फाँटहरुमा,
एकतमासको मैदानबाट
खुत्रुक्क माथि उक्लेर,
म हिँडेकोहिँड्यै हुनेछु अनवरत..
निर्माण बिनिर्माणको कान्लो हुँदै
प्रयोगको तेर्पाङे उकालोहरु,
नखोज्नु मलाई बिसौनिहरुमा...

अबउप्रान्त म यात्रामै थकाई मार्नेछु ।

अनी,नखोज्नु बिचारका सग्ला रुपहरुमा,
दर्शनको मूलबाट
भङ्गालो छुटेपछी,
म एक अनेक हुँदै रहन्छु..
अपूर्णताको पक्षमा अवस्था टुक्र्याउँदै जोड्दै
स्वअस्तिवको पहिचानका खातिर,
नखोज्नु मलाई निरुपित सिम्रिक हरुमा...

अबउप्रान्त ब्रम्हाण्डको वापत म अनेक रंगमा घुल्नेछु ।

नखोज्नु मलाई निस्चित निर्धारित बिन्दुहरुमा,
यहाँ
त्यहाँ
छु
छैन
हुन्छु
हुँदिन
को बिचमा म हुनेछु..

अबउप्रान्त तिम्रो मनको पाखो देखि यत्रतत्र सर्बत्र हुनेछु ।

मलाई नियाल्न अब आँखा नच्यात्नु,
जीवनका रङ्गहरुमा
आँखा टम्म थुनेर
मनका औँलाले
रङ्गिलो खुशी छाम्नु..

अबउप्रान्त म स्पर्शमा होइन अनुभूतिमा हुनेछु ।

अनी सखी! नखोज्नु मेरा कृतिहरु धमिरे ढड्डाहरुमा,
समयको संघार उघ्रेकोबेला
फक्लेटो दैलो नाघेपछी
रहस्यै रहस्यको रङ्गिन मसीमा
संकल्पको निब चोबेर
म लेख्छु आरोहावरोहको पानैभरी,
नखोज्नु सावाँ अक्षरहरु दृष्यका कागजहरुमा...

अबउप्रान्त म सिर्जना दृष्यमा होइन दृष्टिमा गर्नेछु।।

 
साहित्यसंसार